دولت موج شکن استارتاپ ها بوده است/ استارت آپ‌ها مانند بچه‌های نخبه‌ی ملت و نظام هستند

دکتر امیرحسین دوایی مرکزی، مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در امور فناوری‌های نوین در گفت‌وگو با خبرنگار سیتنا پیرامون نحوه‌ی تعامل و حمایت دولت از استارت‌آپ‌ها، گفت: وزارت ارتباطات در حد مقدوراتی که در اختیار داشته است چند کار مهم برای استارت آپ‌ها انجام داده است. موضوع اول بحث ایجاد زیرساخت شبکه‌ی ملی اطلاعات، افزایش دسترسی و پهنای باند داخلی و بین‌المللی، ارزان سازی دسترسی کاربران به خدمات ایرانی و غیره است. در حوزه‌ی اقتصادی قاعدتا شرکت‌های نوآوری که از زیرساخت‌های شبکه‌ی ملی اطلاعات استفاده کرده و خدماتشان را به مردم ارائه داده‌اند، بیشترین بهره را برده و در عین حال به جامعه خدمت کرده‌اند.

وی ادامه داد: امروزه ده‌ها استارت آپ موفق داریم که با گردش مالی بسیار بالا در حال استفاده از این امکانات زیرساختی و همچنین بهره‌گیری از بازار تشنه در جامعه هستند و این جای قدردانی، قدرشناسی و شکر دارد.

دوایی اظهار کرد: مورد دوم بحث رفع موانع است و وزارت ارتباطات در جهت رفع موانع پیش روی استارت آپ‌ها کوشش‌های زیادی را انجام داده و با توجه به نیاز روز، در دوره‌ی آقای مهندس جهرمی هم این حمایت‌ها شتاب بیشتری پیدا کرده است. چه از منظر قوانین و مقررات و چه از منظر سایر وظایفی که بر عهده دارند، باید شفاف سازی و قانون‌مند شدن اولویت نظام و مردم باشد. حمایت‌ها باید به طور متوازن انجام شود و مجموعه‌ی اقتصاد کشور را به صورت یکجا مد نظر قرار دهد. مطلب اصلی قانون‌مند بودن است که کارها در شرایط مشخص و شفافی انجام شود تا استارت‌آپ‌ها بتوانند فعالیت‌هایشان را بر اساس قوانین و رویه‌های قابل اتکا تنظیم کنند.

مشاور وزیر ارتباطات در امور فناوری‌های نوین، گفت: مبحث وجوه اداره شده از دیگر مواردی است که وزارت ارتباطات انجام داده است. اگرچه در کل فرمول وام در مراحل اولیه‌ی استارت‌آپ‌ها فرمول مناسبی نیست ولی با روندهایی که در دبیرخانه‌ی وجوه اداره شده پیش بینی شده، سعی شده است تا مجرای اعطای وام به شرکت‌ها از طریق داوری‌های تخصصی باشد، به این معنا که حتما از منظر مدل کسب و کارشان و اهلیت فنی، داوری مناسبی انجام شود که امید موفقیت شرکت‌ها از محل و با پشتوانه وام‌ها و تسهیلاتی که در اختیارشان  قرار می‌گیرد تا حدودی بیشتر شود. تا جایی که به خاطر دارم، خوشبختانه تا به حال هیچ موردی  نداشته ایم که شرکتی نتوانسته باشد اقساطش را به موقع به بانک عامل پرداخت کند و این نشان دهنده‌ی آن است که فرمول وجوه اداره شده در چهارچوب تمامی الزامات قانونی در حد قابل قبولی موفق بوده است.

معاون سابق فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخش دیگری از سخنانش، گفت: دولت همواره تلاش کرده است که زمینه‌ی رشد و توسعه استارتاپ ها را فراهم کند و مثلا با توسعه‌ی نسل سوم و چهارم تلفن همراه که حتی برخی رسانه ها حرمت شرعی برایش قائل بودند، فضا را برای رشد و جهش استارتاپ ها بازکرد و می توان گفت دولت موج شکن استارتاپ ها بوده است.

دوایی ادامه داد: استارت آپ‌ها هم مثل بچه‌های نخبه ملت و نظام هستند. بعضی از آنها در مرحله‌ی طفولیت هستند، بعضی در دوران بلوغ و اندکی از آنها به مرحله پختگی نسبی رسیده‌اند. رفتار شرکت‌ها در هر مرحله از رشد با محیط پیرامونی، دولت و همقطاران خود متفاوت است. امروزه ما شاهد بروز رفتار دوران بلوغ از بسیاری از شرکتها هستیم. در دوران بلوغ، شرکت‌ها به توانایی‌ها و فرصتها‌یی دست پیدا می‌کنند که تا چند سال قبل خودشان هم هیچ تصوری از آن نداشته‌اند. طبیعتا در چنین شرایطی باید انتظار بعضی از رفتارهای احیانا غرور آمیز و تا حدی انکارگرایانه نسبت به ذی‌حقان دیگر را داشته باشیم. مثلا برخی استارت آپ ها که به بلوغ نسبی رسیده‌اند ممکن است تصورشان این گونه شود که ما می‌خواهیم دولت در کار ما دخالت نکند تا ما بتوانیم کسب و کار خودمان را هر چه سریع‌تر گسترش دهیم، اما کسب و کارهایی که به مرحله‌ای از پختگی می‌رسند متوجه می‌شوند که کسب و کارهای دیجیتال آنها با کسب و کارهای سنتی تقابل پیدا می‌کند. صاحبان کسب و کارهای سنتی هم اکثرا ربطی به دولت ندارند.

وی ادامه داد: در این مرحله است که آنها به سوی دولت بازگشته و درخواست‌های حمایتی جدیدی را مطرح می‌کنند. مثلا از حاکمیت می‌خواهند که از آنها دفاع حقوقی بشود تا بتوانند کسب و کار خود را حفظ کنند. آنهایی که پخته‌تر می‌شوند انتظارشان بالاتر و منطقی تر می‌شود. مثلا انتظار آنها از حاکمیت، شفافیت در قوانین و مقررات است. انتظاراتی که کل حوزه‌ی حاکمیت، اقتصاد، فضای کسب و کار و حتی نهادهای فرهنگی، قضایی و انتظامی و به خصوص مردم را مخاطب قرار می‌دهند. اینجاست که رابطه‌ی خلاقیت نسل جوان و شرکتهای نوآور با تجربه دلسوزانی که در سطح حاکمیت دغدغه پیشرفت کشور را دارند تعریف جدیدی پیدا می‌کند که ما آن را تعامل مثبت مردم، دولت و بخش خصوصی می‌بنامیم.

وی افزود: نگاه خودمحوربینی چه در سطح دولت و چه در سطح بنگاهها و شرکت‌ها به یک میزان مانع توسعه است. چه بسا ممکن است استارت‌آپی که خود تا چندی پیش انتظار حمایت از دولت و مردم داشته و از آن هم برخوردار شده است، ممکن است روزی در برابر رقبای هم‌سنخ خود نقش مانع را بازی کند. بنابراین ایجاد فضای شفاف و حامی رقابت منصفانه برای فعالیت مردم و از جمله استارت‌آپها از مهمترین وظایف حاکمیت است.

دوایی در ادامه‌ی گفت‌وگو با سیتنا، گفت: ار منظر تکنولوژی به نظر من دولت باید در ایجاد پلتفرم‌ها بیشتر و مستقیم‌تر سرمایه‌گذاری کند و به خصوص روی پلتفرم‌های انعطاف پذیر سرمایه گذاری بیشتری بکند. این پلتفرم‌ها به دیگران امکان می‌دهد تا بتوانند مدل‌های خلاقانه برای توسعه کسب و کارهای خود را در چهارچوب این پلتفرم‌ها پیاده سازی کنند. پلتفرم‌های ارایه‌ی خدمات ابری در تراز جهانی نمونه‌ای از این سامانه‌های ارزش آفرین است زیرا امکان تبلور خلاقیت را فراهم می‌کنند بدون آنکه در حوزه‌ی کسب و کار‌ها دخالت مدیریتی داشته باشد.

وی افزود: این اشتباه است که حاکمیت و دولت راسا به دنبال ایجاد کسب و کاری خلاقانه با محوریت خود باشند، چون امکان موفقیت بسیار کم است، به دلیل اینکه مدیران دولتی گرفتاری‌ها، مسوولیت‌ها و محدودیت‌های قانونی خاص خود را دارند و حتی اگر بعضی خودشان هم از طبقه خلاق و نوآور، به معنای استارت آپی باشند، در ساختار دولتی محدودیت‌های زیادی خواهند داشت و بهتر است برای پیاده سازی ایده خود دولت را ترک کنند. البته این هم خود پارادوکسی است که فعلا موضوع بحث ما نیست.

انتهای پیام

گفت‌وگو از "زهرا طاهری" خبرنگار سیتنا