بازی های کامپیوتری سرگرمی یا سرنگونی؟!

سیتنا - قیمت آن 9هزار تومان است شما 5هزار تومان بدهید! مادر جلد سی دی را نگاه می کند؛ برچسب و هولوگرام بنیاد ملی بازی های رایانه ای دارد، مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم که روی آن درج شده و رده سنی آن هم نوشته شده است. پس این بازی خارجی کاملاً بی عیب و نقص و جزء بازی های مجاز است. مادر با خیال راحت یک بازی خارجی برای فرزندش می خرد اما همین بازی رایانه ای جزو لیست سیاه مسئولان قرار دارد که اگر آن را دست کسی ببینند مجازات دارد. وقتی بازی های غیرمجاز از طریق مجاری مجاز وارد بازار می شود و به دست مصرف کننده نوجوان می رسد چه کسی باید پاسخگو باشد؟

سرگرمی در بازی های رایانه ای جای خود را به سرنگونی داده و ارمغانی مخرب برای کودکان و نوجوانان شده است. صنعت بازی های رایانه ای روبه رشد است، این بازی ها در ابتدای ورود با برچسب سرگرمی بی خطر وارد بازار شدند. اما آرام آرام حرکت خزنده دشمن در جنگ نرم رسانه ای شکل خطرناک تری به خود گرفته وکودکان و نوجوانان را مورد هجمه قرار داده است تا جایی که فکر و روح و روان فرد را تحت تأثیر قرار می دهد.

دشمن در این مسیر از طریق بازی های رایانه ای قصد القاء اندیشه های خود به نسل جوان ما را دارد بنابراین لازم است از آثار مخرب آن جلوگیری و مراقبت شود. اما به لحاظ اینکه بازی های رایانه ای جذابیت زیادی برای کودکان و نوجوانان دارد و ساعت ها وقت آنان را به خود اختصاص می دهد، دشمنان از این فرصت استفاده کرده و در میان این همه جذابیت اندیشه های مخرب خود را به صورت غیرمستقیم القا می کنند و خانواده ها باید هوشیار باشند.

البته این طور نیست که در این میدان وسیع خانواده ها تنها رها شوند، بلکه درعین حال هشدار به خانواده ها، فرهنگ سازی، شبکه ملی فرهنگ و افزایش تولیدات بازی های رایانه ای ساخت داخل نیز از جمله اقداماتی است که در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد.

فرهنگ استفاده از بازی های کامپیوتری ایرانی در شرایطی که دشمنان از پیشرفته ترین امکانات و باتوجه به علایق نسل جوان تیر پیکان را به سوی آینده سازان کشور نشانه می روند، یکی از ضروریات مباحث فرهنگی است.
حسن علیزاده رئیس مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد می گوید: «فرهنگ سازی برای استفاده از بازی های رایانه ای داخلی صورت نگرفته است.»
وی نقطه نظر خود درخصوص ضعف در تولید و مصرف بازی های رایانه را این طور بیان می کند: «مشکلی که ما در حوزه صنعت بازی سازی داریم، نبود فرهنگ سازی در استفاده از این بازی ها و کم کاری به خاطر عدم اطلاع مردم از مسائل شرعی در این حوزه است.»
وی تصریح می کند: «در ادامه فرهنگ سازی های استفاده مردم از رسانه های دیجیتال در رسانه ملی قصد داریم تیزرهای جدید فرهنگی را با رویکرد منع کپی رایت بازی های رایانه ای و نرم افزارهای تولیدی از رسانه ملی پخش نماییم.»

به گفته علیزاده از نیمه دوم شهریور ماه به بعد، هر هفته حداقل یک جلسه با بازی سازان برگزار خواهد شد تا بتوان به مشکلات آنها رسیدگی و راه را برای ساخت بازی های فاخر هموار کرد و در حوزه ساخت بازی های آنلاین تلاش داریم تا با سیاستگذاری های جدید، ضعف های موجود را برطرف کنیم و در همین راستا قصد داریم در سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی از ساخت بازی های تولید داخلی فاخر حمایت کرده و مشکلات این حوزه را با کمک اتحادیه ای که راه اندازی می شود، حل و فصل کنیم.

درحال حاضر با روند صعودی بازی های رایانه ای و جهت دهی منفی برخی از بازی ها نگرانی مسئولان، روانشناسان و خانواده ها در سراسر دنیا بیشتر شده است.
مریم واعظی یک کارشناس انیمیشن در این زمینه در گفت وگو با گزارشگر کیهان با بیان اینکه درحال حاضر ساخت بازی های رایانه ای سرگرمی نیست و سرنگونی می باشد، این طور اضافه می کند: «ساخت بازی های رایانه ای هدفدار شده توسط کشورهایی که پیشرفت های بی نظیری در تکنولوژی دارند برای سرکوب و تخریب استفاده می شود.»
واعظی می گوید: «دولت های غربی با هدف سرنگونی فرهنگ کشورها بهترین گزینه یعنی تولید بازی های رایانه ای را انتخاب کرده اند که البته با هوشیاری مسئولان فرهنگی کشور جلوی این سرکوب ها در داخل ایران روزبه روز گرفته می شود اما باز هم برای مقابله با این هجوم باید هوشیارانه تر عمل کرد.»
این کارشناس انیمیشن در ادامه با تبیین آثار مخرب بازی های رایانه ای تصریح می کند: «بسیاری از روانشناسان معتقدند که خشونت های مجازی و واقعی باهم ارتباط دارند و بیشترین قشری که در این زمینه آسیب پذیر و بی دفاع هستند، کودکان و نوجوانان می باشند.»

دکتر محمدرضا کرمی مشاور وزارت ورزش و جوانان در گفت وگو با گزارشگر کیهان با بیان این نکته که تمدن غرب برای بقای خود نیازمند این است که نسل بعدی را با تفکر غربی تربیت کند و در این راه از ابزارهای متفاوت و برای گروه های سنی مختلف ابزار خاصی طراحی می کند، می گوید: «غربی ها برای نوجوانان بازی های رایانه ای و برای سنین 18 تا 30سال فیلم ها و سریال های خاص می سازند تا فرهنگ زندگی غربی و پارادایم (منظومه فکری) تفکر غربی را نهادینه کنند و بدین ترتیب از سن 30سالگی به بعد این انسان تربیت شده توسط بازی و سریالهای غربی فکر و زندگی می کند.»
دکتر کرمی می گوید: «امروز ابزار تهاجم فرهنگی غرب برای نوجوانان مقوله ای برای سرگرمی است و بازی در حقیقت کارکرد سرگرمی خود را از دست داده و به یک ابزار تربیتی تأثیرگذار تبدیل شده است، تمام مدل زندگی آمریکایی و تفکر غربی را در قالب بازی ارائه می کند و کل زندگی یک فرد را پوشش می دهد و از بچگی تا بزرگسالی نسبت به این بازی هوشمند می شود و ناخودآگاه فرد یاد می گیرد در تفکر غربی زندگی کند.»
در ایران با توجه به اینکه عمر بازیهای رایانه ای کوتاه است، نسبت به این بازیها غفلت صورت گرفته است و اهمیت این بازی ها توسط مسئولان فرهنگی درک نشده و صرفاً به برخی قسمتهای بازیها توجه می شود و دست اندرکاران فکر می کنند با این کار بازی را اصلاح می کنند، در حالی که روح حاکم بر بازی، روح غربی است و آنچه مخرب است تهاجم فرهنگی غرب است که باید از سوی مسئولان فرهنگی مورد مداقه بیشتر قرارگیرد.
وی می گوید: «باید مدلی ارائه دهیم تا تفکرات ناب ایران اسلامی، مفاهیم بزرگی همچون عشق و ایثار و گذشت، مفهوم ارزشمندی مثل کسب علم در قالب بازی به بچه ها آموزش داده شود.»

 

از مشاور ورزش و جوانان برای حل این مشکل می پرسم، می گوید: «به نظر می رسد اگر لیستی از مفاهیم فرهنگی که برای نوجوانان و جوانان ضروری است تهیه شود و در اختیار نویسندگان و نخبگان و آشنا به امور اسلام قرارگیرد و در قالب آن داستانی مهیج تهیه و سپس فیلم های تخصصی ساخته شود می توان آن را به بازی های رایانه ای ایرانی، اسلامی تبدیل کرد.» ولی با انتقاد از اینکه شناخت دقیقی از نیازهای روحی نوجوانان نداریم و بچه ها را در دنیای بی حد و حصر ارتباطات و اینترنت رها و در بازیها غرق نموده ایم، می گوید: «متأسفانه نوجوانان و جوانان از جانب تهاجم فرهنگی به شدت تغذیه می شوند و ما فقط به ظاهر پرداخته و از محتوا غفلت کرده ایم.»

دکتر کرمی اضافه می کند: «باید بازیهایی که کارکرد تربیتی دارد ساخته شود و جای آن در وزارت ارشاد نیست، بلکه باید این مقوله به آموزش و پرورش واگذار شود و کار ساماندهی بازی ها را برعهده بگیرد. مسئولان آموزش و پرورش می توانند متناسب با نیازهای آموزشی و پرورشی نوجوانان نسبت به تولید، اصلاح و به روزرسانی بازیهای رایانه ای اقدام کنند و چون گروه مخاطب اصلی این بازیها دانش آموزان هستند آموزش و پرورش باید ورودجدی تری به این قضیه کند.»
مشاور ورزش و جوانان خاطرنشان می کند: «اگر مفاهیم درسی- اجتماعی مورد نیاز نوجوانان و جوانان و آینده انقلاب و اسلام را از طریق بازیهای رایانه ای ایجاد کنیم آینده نگری، آینده نگاری و جذابیت ایجاد کرده ایم.»

بازی های رایانه ای یکی از ابزارهای تربیتی است که می تواند ابزار قدرتمندی برای آینده نگاری باشد.
دکتر کرمی همچنین نظارت و مشارکت خانواده ها را در ساماندهی بازیهای رایانه ای بسیار مؤثر می داند و می گوید: «با توجه به حجم بسیار زیاد ورود این بازیها به داخل کشور، کنترل آن براحتی از سوی دستگاه ها مقدور نیست و لذا خانواده ها باید در این زمینه خودنظارتی داشته باشند، این کار مؤثرترین شیوه برای کنترل بچه ها، جلوگیری از شبیخون فرهنگی و مقابله با جنگ نرم دشمن است.»

براستی چرا ضعف فرهنگی در استفاده از بازیهای رایانه ای فعلی وجود دارد؟
مهدی جعفری مسئول شورای عالی بسیج بازیهای رایانه ای سازمان بسیج در گفت وگو با گزارشگر کیهان در پاسخ به این سؤال می گوید: ما خواسته یا ناخواسته سطح توقع جامعه مخاطب بازیهای کامپیوتری را بالا بردیم و با ورود بهترین بازیهای کامپیوتری با نازل ترین قیمت این ابزار را در اختیار نوجوان قراردادیم. در چنین شرایطی وقتی بچه های ما بهترین بازی دنیا را با قیمت کم تهیه می کنند، مسلم است که بازی رایانه ای ایرانی که از نظر فنی و محتوا قابل قیاس با بازی روز دنیاست و بسیار هم گران می باشد را نمی تواند بپذیرد.»
جعفری در ادامه می گوید: «بازیهای رایانه ای داخلی علی رغم حمایتهای شرکت تولیدکننده برای عرضه به بازار هزینه زیادی می برد ضمن اینکه کیفیت این بازیها خیلی بالا نیست و نقطه ضعف ما مباحث فنی است.»

وی می گوید: «بنیاد ملی بازیهای رایانه ای با توجه به سابقه کوتاهی که این زمینه دارد به راحتی نمی تواند وارد عرصه رقابت با کشورهای غربی شود، پرکردن این قضا و رفع نقاط ضعف توان مضاعف می خواهد و البته این توان در تولیدکنندگان ما وجود دارد.»
جعفری با این انتقاد که بزرگ ترین مشکل ما در ساخت بازیهای رایانه ای نداشتن یک اتاق فکر برای تولید بازیهای کامپیوتری است می گوید: «اتاق فکر کلید مفقوده بازیهای کامپیوتری ایرانی است ما سیاست راهبردی در حوزه محتوایی بازیهای کامپیوتری نداریم و باید این خلأ را پر کنیم و مخاطب خود را خوب بشناسیم.»

مسئول شورای عالی بازیهای رایانه ای سازمان بسیج واردات بی رویه و بدون نظارت در حوزه محتوایی را یکی دیگر از نقاط ضعف در زمینه بازیهای رایانه ای ذکر می کند و می گوید: «البته نظارت از سوی بنیاد ملی انجام می گیرد اما این نظارت از نظر ظاهری و رده بندی سنی است نظارت باید از نظر محتوایی باشد و اتاق فکر خیلی از مشکلات در این زمینه راحل می کند و هیچ کاری و حرکتی قدرتمندتر از فرهنگ سازی بین جامعه و خانواده ها در خصوص استفاده صحیح از بازیهای رایانه ای نمی تواند مشکل فعلی را رفع نماید.»
وی می گوید: «قدرت فرهنگی خیلی بیشتر و قوی تر از اقدامات نظارتی در جامعه است.»

«متأسفانه برای ساماندهی بازیهای کامپیوتری مسئولان فرهنگی خیلی دیر به فکر افتاده اند و برنامه ریزی های خوبی در این زمینه نکرده اند.»
دکتر لاله افتخاری نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت وگو با گزارشگر کیهان با بیان مطلب فوق می گوید: «با توجه به اینکه بنیاد ملی بازیهای رایانه ای چند سالی است در این زمینه فعالیت می کند و بازیهای ایرانی تولید شده است اما هنوز پاسخگوی نیاز بچه ها نیست، امروزه بازی کامپیوتری نیاز نوجوانان و جوانان است و بیشتر کودکان با توجه به فضای زندگی و آپارتمان نشینی و اقتضائات تکنولوژی ، نیاز به بازی روز دنیا دارند و بازی های تولید داخل متناسب این زمان نیست، در این بین، غرب هر چه دارد وارد کرده و ما را به سرازیری سقوط هل می دهد و ما فقط داریم این وضعیت را تماشا می کنیم.»

خانم دکتر افتخاری با اشاره به تأکیداتی که در روایات ائمه معصومین(ع)، در مورد استفاده مناسب از ابزار روز دنیا آمده است می گوید: «دست اندرکاران فرهنگی باید بتوانند فیلم ها و بازی های رایانه ای جدید ومناسب و با محتوای اسلامی را با استفاده از تکنولوژی های مدرن بسازند و در اختیار نسل جوان و نوجوان ما قرار دهند و متأسفانه ما متولی خاصی که باور کند می توانیم در این زمینه و صنعت موفق باشیم نداریم و کسی به این مهم توجه جدی ندارد.»