پروژه های جدید مربوط به فیبر نوری در دانشگاه های ایران و جهان
پروژه های فیبر نوری ستون فقرات دنیای دیجیتال در سالهای اخیر محسوب میشوند. از هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء (IoT) گرفته تا ارتباطات کوانتومی، همگی به پهنای باند عظیم و تأخیر ناچیز این رشتههای شیشهای نازک وابستهاند.
گزارش آگهی/ پروژه های فیبر نوری ستون فقرات دنیای دیجیتال در سالهای اخیر محسوب میشوند. از هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء (IoT) گرفته تا ارتباطات کوانتومی، همگی به پهنای باند عظیم و تأخیر ناچیز این رشتههای شیشهای نازک وابستهاند. در حالی که دولتها و شرکتهای بزرگ در حال اجرای طرحهای کلانی مانند تبدیل سیم مسی به فیبرنوری هستند، این دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی هستند که مرزهای این فناوری را جابجا میکنند. نوآوریهای دانشگاهی امروز، زیربنای ارتباطات فردا را میسازند و فرصتهای بینظیری را برای محققان و دانشجویان جوان فراهم میآورند. اما یک دانشجو یا محقق جوان چگونه میتواند خود را در مرکز این تحولات جهانی قرار دهد و در این پروژههای پیشگامانه نقشی ایفا کند؟
جدیدترین پروژه های فیبر نوری در دانشگاههای ایران
دانشگاههای ایران نیز همگام با حرکت ملی به سمت اقتصاد دیجیتال، در حال تعریف و اجرای پروژه های فیبر نوری متنوعی هستند. این پروژهها نه تنها به توسعه زیرساختهای داخلی کمک میکنند، بلکه فرصتهای تحقیقاتی ارزشمندی را برای اساتید و دانشجویان فراهم میآورند و کشور را در مرز دانش این حوزه قرار میدهند.
-
دانشگاه صنعتی شریف - توسعه شبکههای کوانتومی: تمرکز بر روی رمزنگاری کوانتومی (QKD) از طریق بستر فیبر نوری برای ایجاد ارتباطات غیرقابل شنود و کاملاً امن.
-
دانشگاه تهران - سنسورهای فیبر نوری پایش سلامت سازه: طراحی و پیادهسازی سنسورهای مبتنی بر فیبر برای نظارت لحظهای بر سلامت سازههای حیاتی مانند پلها، سدها و ساختمانهای بلند.
-
دانشگاه صنعتی امیرکبیر - بهینهسازی شبکههای نوری پسیو (PON): تحقیق بر روی نسل جدید شبکههای دسترسی (Access Networks) برای افزایش بهرهوری و کاهش هزینه در پروژه تبدیل سیم مسی به فیبرنوری در مقیاس شهری.
-
دانشگاه علم و صنعت ایران - لیزرهای فیبری پرتوان: کار بر روی ساخت نسل جدیدی از لیزرهای مبتنی بر فیبر با کاربردهای گسترده در صنایع برش، پزشکی و مخابرات فضایی.
پیشرفتهای اخیر جهانی در حوزه فیبر نوری
در سطح بینالمللی، تحقیقات فیبر نوری از افزایش پهنای باند فراتر رفته و وارد حوزههای کاملاً جدیدی شده است. این نوآوریها در حال شکلدهی به نسل بعدی اینترنت و تکنولوژیهای وابسته به آن هستند و دانشگاهها در خط مقدم این اکتشافات قرار دارند.
-
فیبرهای نوری توخالی (Hollow-Core Fibers): این فیبرها با انتقال نور در هوا (یا خلاء) به جای شیشه، تأخیر سیگنال را تا ۳۰ درصد کاهش داده و به سرعت نور نزدیکتر میشوند.
-
تسهیم فضایی (Space-Division Multiplexing - SDM): استفاده از فیبرهای چند هستهای یا چند حالته برای ارسال چندین جریان داده به صورت موازی در یک تار فیبر، که ظرفیت را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
-
فیبر نوری به عنوان سنسور توزیعشده (Distributed Sensing): استفاده از یک تار فیبر نوری برای اندازهگیری دما، فشار یا ارتعاش در طول دهها کیلومتر با دقتی بینظیر، انقلابی در پایش خطوط لوله و مرزها ایجاد کرده است.
-
مجتمعسازی فوتونیک (Photonic Integration): کوچکسازی قطعات نوری و ادغام آنها بر روی یک چیپ سیلیکونی، که منجر به ساخت تجهیزات نوری ارزانتر، کوچکتر و با مصرف انرژی کمتر میشود.
دانشگاههای پیشرو در تحقیق و توسعه فیبر نوری
رقابت برای جذب نخبگان و پیشبرد مرزهای دانش در حوزه فوتونیک و فیبر نوری بسیار شدید است. برخی دانشگاهها با ایجاد مراکز تحقیقاتی تخصصی، به قطبهای اصلی این حوزه در جهان تبدیل شدهاند.
|
حوزه تحقیقاتی کلیدی |
کشور |
دانشگاه/مرکز تحقیقاتی |
|
مدارهای مجتمع فوتونیکی (PICs) و ارتباطات نوری روی چیپ |
آمریکا |
مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) |
|
طراحی و ساخت فیبرهای نوری خاص (Specialty Fibers) و لیزرها |
بریتانیا |
دانشگاه ساوتهمپتون |
|
شبکههای نوری هوشمند و کاربردهای یادگیری ماشین در فوتونیک |
سنگاپور |
دانشگاه فنی نانیانگ |
|
اپتیک غیرخطی، سنسورهای بایوفوتونیک و میکروسکوپی پیشرفته |
سوئیس |
مدرسه پلیتکنیک فدرال لوزان |
|
ارتباطات کوانتومی و پردازش اطلاعات نوری |
ژاپن |
دانشگاه توکیو |
وجود زیرساخت فیبر نوری پرسرعت در یک دانشگاه، دیگر یک امکان جانبی نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک است. این زیرساخت به پژوهشگران اجازه میدهد تا مجموعه دادههای عظیم (Big Data) را از پروژههایی مانند ژنومیک، نجوم رادیویی یا شبیهسازیهای اقلیمی به سرعت با همکاران خود در سراسر جهان به اشتراک بگذارند. همچنین امکان کنترل از راه دور تجهیزات آزمایشگاهی گرانقیمت مانند میکروسکوپهای الکترونی یا تلسکوپها را فراهم میکند و دسترسی به منابع علمی را دموکراتیکتر میسازد.
این پروژه های فیبر نوری دانشگاهی، خود به بستری برای جذب اساتید برجسته، دریافت گرنتهای تحقیقاتی بزرگ و تربیت نسلی از متخصصان تبدیل شدهاند که آینده فناوری را شکل خواهند داد.
برای دانشجویانی که رویای پیوستن به این مراکز تحقیقاتی پیشرو را در سر دارند، شناسایی دقیق فرصتها و پیمودن مسیر پیچیده پذیرش تحصیلی میتواند یک چالش بزرگ باشد. اینجاست که داشتن یک راهنمای متخصص تفاوتها را رقم میزند. یکی از بهترین پلتفرمها، وایز اپلای است که با درک عمیق از اکوسیستم آکادمیک جهانی، به دانشجویان کمک میکنند تا نه تنها دانشگاهها، بلکه بورسیههای تحصیلی را نیز شناسایی کنند و شانس خود را برای قبولی در آنها بررسی نمایند.
سایت وایز اپلای فرآیند اپلای را از یک مسیر پر از ابهام به یک نقشه راه شفاف و کارآمد تبدیل میکند و شانس موفقیت دانشجو را برای پیوستن به بهترین دانشگاههای جهان به حداکثر میرساند. این سایت به شما مکان اپلای رایگان، پرداخت ریالی اپلیکیشن فی، جستجو در بین 20هزار رشته-گرایش را داده و در هر مرحلهای از پروسه که چالش یا مشکلی برخورید، به راحتی به شما مشاوره مهاجرت تحصیلی خواهند داد.
تجهیزات جدید فیبر نوری
پیشرفت در فناوری فیبر نوری، با توسعه ابزارها و تجهیزات دقیقتر و هوشمندتر برای نصب، تست و نگهداری این شبکهها همراه بوده است. این تجهیزات ستون فقرات اجرایی پروژههایی مانند طرح سواپ فیبرنوری هستند و کارایی و پایداری شبکه را تضمین میکنند.
-
دستگاه OTDR (Optical Time-Domain Reflectometer): نسل جدید این دستگاهها با هوش مصنوعی یکپارچه شده و میتوانند با دقت سانتیمتری محل دقیق افت سیگنال، خمش یا قطعی را در طول صدها کیلومتر شناسایی کنند.
-
فیوژن اسپلایسر (Fusion Splicer): مدلهای مدرن و قابل حمل با استفاده از سیستمهای تراز خودکار مبتنی بر بینایی ماشین، دو تار فیبر را با کمترین افت سیگنال ممکن به یکدیگر جوش میدهند.
-
تحلیلگر طیف نوری (Optical Spectrum Analyzer - OSA): برای تحلیل و عیبیابی شبکههای پیچیده DWDM که در آنها دهها طول موج مختلف به صورت همزمان از یک تار فیبر عبور میکنند، ضروری است.
-
Power Meter و Light Source: ابزارهای اساسی برای اندازهگیری میزان توان نوری و افت سیگنال در یک لینک، که برای تأیید کیفیت نصب و راهاندازی شبکه استفاده میشوند.
دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی که در پروژههای فیبر نوری پیشتاز هستند

علاوه بر دانشگاههای برتر، مراکز تحقیقاتی مستقل و کنسرسیومهای صنعتی-دانشگاهی نیز نقش کلیدی در پیشبرد این حوزه ایفا میکنند. این مراکز اغلب بر روی تبدیل تحقیقات بنیادی به محصولات و فناوریهای کاربردی تمرکز دارند.
|
تمرکز اصلی |
منطقه/کشور |
مرکز تحقیقاتی |
|
شبکههای دسترسی پرسرعت، فوتونیک یکپارچه و ارتباطات بصری |
آلمان |
مؤسسه فراونهوفر برای مخابرات (HHI) |
|
تحقیقات بنیادی در ارتباطات نوری و ثبت رکوردهای جهانی انتقال داده |
آمریکا/جهانی |
آزمایشگاههای بل، نوکیا |
|
فوتونیک، الکترونیک و نانوتکنولوژی برای کاربردهای صنعتی |
ایرلند |
مؤسسه ملی تیندال |
|
پیشگام در فوتونیک سیلیکونی و یکپارچهسازی با نیمههادیها |
بلژیک |
مرکز میکرولکترونیک ایمِک |
|
مرکز تحقیقاتی پیشرو در زمینه دستگاههای فوتونیکی روی چیپ |
استرالیا |
مرکز کودوس در دانشگاه سیدنی |
برای کشورهای در حال توسعه، فیبر نوری یک فرصت تاریخی برای جهش از نسلهای قدیمیتر فناوری و ساخت یک زیرساخت دیجیتال مدرن است. اجرای موفق طرحهایی مانند طرح سواپ فیبرنوری میتواند به طور مستقیم به رشد اقتصادی منجر شود.
انتهای پیام
افزودن دیدگاه جدید