تجهیزات هوشمند کنترل ترافیک مسیری برای رفاه و امنیت

سرهنگ مراد مرادی * در نوشته‌ای در پایگاه خبری پلیس ایران ادامه داد:  بی‌شک معضل ترافیک در کلانشهر تهران و تخلفات رانندگی متعدد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و می‌توان با بهره‌گیری از دانش و فناوری روز دنیا در بهره‌وری نظام حمل و نقل و ترافیک و کاهش تخلفات رانندگی گامی اساسی و مهم برداشت که در این میان افزایش سطح اثربخشی راهکارهای مدیریتی تنها بخشی از مزایایی است که می‌توان از به کارگیری فناوری دانش‌محور به دست آورد.

در طول سالهای اخیر تدابیر بسیاری به منظور کاهش تراکم ترافیک و آلودگی هوا، برخورد با تخلفات رانندگی و پیشگیری از وقوع تصادفات و سوانح ترافیکی اندیشیده شده است که گاه تاثیرات مثبت شاخصd نیز بر جای نهاده‌اند. یکی از شیوه‌های بسیار موثر و رایج در اکثر شهرهای بزرگ مدرن دنیا استفاده از تجهیزات کنترل ترافیک و ثبت تخلفات هوشمند است. تجربه نشان داده به دلیل حجم انبوه خودروهای عبوری و همچنین محدود بودن امکانات و نیروی انسانی، امکان کنترل همه‌جانبه وسایل نقلیه و مدیریت و نظارت بر رفتار کلیه کاربران ترافیک میسر نیست.

اینجاست که مطالعه الگوهای موفق در بهره‌گیری از فناوری روز به عنوان مکمل کنترل‌های انسانی می‌تواند راه‌حلی برای رویارویی با چالش‌های موجود در حوزه ترافیک باشد.

در اکثر کشورهای پیشرفته، پلیس حضور فیزیکی خود را در سطح جامعه کاهش داده و صرفا با نصب و بهره‌گیری از تجهیزات، حس دیده‌شدن در متخلفان را تحریک می‌کند تا عواقب ناشی از وقوع تخلفات در جامعه، کمتر گریبانگیر شهروندان قانونمدار باشد. به طور مثال در انگلستان هر شهروند در هر روز به طور متوسط 400 بار از مقابل دوربین‌های نصب شده در معابر عبور و خود را همواره در معرض کنترل، احساس می‌کند؛ از این رو با دوری از انجام اعمال خلاف مقررات از وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار پیشگیری می‌شود.

از دیگر مزایای موثر تجهیزات هوشمند، می‌توان به سندیت و واقعیت جرائم رانندگی ثبت شده توسط این دستگاه‌ها اشاره کرد که به مراتب بیشتر از عوامل انسانی است و ضریب خطا نیز به همین میزان کمتر خواهد بود. همچنین امکان بررسی مجدد و پیگیری تخلفات نیز راحت‌تر است و با حفظ اقتدار پلیس از تنش‌های فی‌مابین پلیس و متخلفان کاسته و بار مسوولیت نهادهای حقوقی و قضایی را در این خصوص کاهش می‌دهد، همچنین این امکان را به نیروهای پلیس می‌دهد تا توان عملیاتی خود را در راستای خدمت‌رسانی در بخش‌های دیگر حوزه حمل و نقل متمرکز سازند.

همچنین از این قبیل تجهیزات می‌توان علاوه بر استفاده در امور ترافیکی، در امور پیشگیری و پیگیری جرائم انتظامی و امنیتی نیز بهره برد؛ به طوری که مجرمان با وجود چنین ابزاری در جامعه احساس ناامنی می‌کنند و در نهایت با کاهش جرایم در جامعه، امنیت اجتماعی مردم نیز افزایش خواهد یافت.

نکته مهم دیگر این است که این تجهیزات به صورت فیزیکی با شهروندان در تقابل نیستند و همین امر باعث می‌شود تا مردم از لحاظ روانی نیز احساس امنیت کنند.

جامعه‌شناسان نیز بر این باروند که استفاده از این تجهیزات باعث شده تا خشونت و رفتارهای پرخطر رانندگان قانون‌گریز کنترل و امنیت و آرامش در جامعه حکمفرما شود.

بنابراین به ‌طور خلاصه می‌توان گفت استفاده از دوربین‌های هوشمند ثبت تخلف، مزایایی همچون کاهش خطای انسانی، افزایش اقتدار پلیس، افزایش امنیت اجتماعی و روانی، امکان اعمال قانون فرد متخلف در هر ساعت شبانه‌روز، کاهش زمینه‌های فساد و احقاق حقوق کاربران و ترافیکی قانونمند را به همراه خواهد داشت.

خوشبختانه در سال‌های اخیر قانونگذار به اهمیت استفاده و مزایای کاربرد این قبیل تجهیزات پی برده و با تصویب ماده 3 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی (الزام شهرداری‌ها در شهرها و وزارت راه و شهرسازی در خارج شهرها به تهیه نصب و نگهداری تجهیزات الکترونیکی از قبیل عکسبرداری، فیلمبرداری و سامانه‌های ماهواره‌ای و نظایر آن جهت ثبت تخلف و کنترل عبور و مرور در شهرها) گام مهمی در راستای تحقق اهداف و مزایای فوق برداشته است.

ضمن اینکه کارشناسان حوزه حمل و نقل و ترافیک همگی بر این نکته تاکید داشته‌اند که زیرساخت‌های لازم و کافی در جهت حمل و نقل ایمن، روان، ارزان و پاک‌ بایستی توسط دولت، شهرداری‌ها و سازمان‌های دخیل در ترافیک توسعه و تقویت شود تا صرفا انجام اقدامات سلبی و ایجابی توسط پلیس به عنوان تنهاترین، سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار (به اعتقاد بعضی از مسوولان) مورد توجه قرار نگیرد.

* معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ