منظومه‌سازی ماهواره‌ای و بازارسازی، کلید جهش اقتصاد فضا در کشور است

به گزارش سیتنا، دکتر وحید یزدانیان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران، شامگاه یکشنبه در گفت‌وگوی زنده با برنامه «تهران ۲۰» شبکه پنج سیما، با تشریح آخرین دستاوردهای فضایی کشور، بر لزوم حرکت راهبردی از پرتاب تک‌ماهواره‌ها به سمت منظومه‌های ماهواره‌ای و همچنین شکل‌گیری بازار پایدار اقتصاد فضا تأکید کرد.

وی با اشاره به پرتاب موفق سه ماهواره ایرانی گفت: این ماهواره‌ها در رده ماهواره‌های سنجشی تعریف می‌شوند و مأموریت اصلی آن‌ها ارسال تصاویر برای کاربردهای متنوعی همچون مدیریت منابع آب، کشاورزی، مدیریت شهری، پایش محیط‌زیست، فرونشست زمین و مدیریت بحران‌هایی نظیر سیل و آتش‌سوزی است. به گفته دکتر یزدانیان، هرچه تعداد ماهواره‌های سنجشی افزایش یابد، تناوب زمانی دریافت تصاویر کاهش یافته و امکان پایش سریع‌تر و دقیق‌تر کشور فراهم می‌شود.

سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران افزود: یکی از این ماهواره‌ها علاوه بر مأموریت سنجشی، دارای مأموریت اینترنت اشیا (IoT) نیز هست که امکان ارسال فرمان به ماژول‌ها و تجهیزات زمینی را فراهم می‌کند. همچنین برای این ماهواره‌ها یک امکان ارتباطی حداقلی نیز در نظر گرفته شده، هرچند تمرکز اصلی آن‌ها بر مأموریت سنجش از دور است.

یزدانیان با اشاره به تفاوت ماهواره‌های سنجشی و ارتباطی توضیح داد: ماهواره‌ها بر اساس مأموریت اصلی تعریف می‌شوند، اما می‌توان برای آن‌ها مأموریت‌های جانبی نیز در نظر گرفت. وی در این زمینه به ماهواره ناهید ۲ اشاره کرد که به‌دست پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده و مأموریت اصلی آن ارتباطی و مخابراتی است و هم‌اکنون نیز فعال بوده و پس از پایان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با موفقیت پرتاب شده است.

وی با تأکید بر ضرورت منظومه‌سازی ماهواره‌ای تصریح کرد: پرتاب تک‌ماهواره‌ها ارزشمند است، اما اثرگذاری اقتصادی و عملیاتی واقعی زمانی محقق می‌شود که به سمت منظومه‌ها حرکت کنیم. در حوزه منظومه‌های ارتباطی، حداقل به ۴۰ ماهواره نیاز داریم تا بتوان گفت گام اول منظومه‌سازی برداشته شده است. این مسیر بخشی با تکیه بر توان داخلی و بخشی با همکاری کشورهای دوست، همسایه و شریکان فناورانه دنبال خواهد شد.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به سیاست‌های دولت چهاردهم گفت: خوشبختانه موضوع فضا و ماهواره به یک دغدغه مدیریتی مستمر در سطح عالی دولت تبدیل شده و پیگیری مداوم وزیر ارتباطات در این حوزه، نقش مهمی در پیشبرد برنامه‌های فضایی کشور داشته است. تجربه نشان داده هر جا این دغدغه و پیگیری وجود داشته، گام‌های بزرگ‌تری برداشته شده است.

یزدانیان در بخش دیگری از سخنان خود به اقتصاد فضا پرداخت و گفت: در سطح جهانی، بزرگ‌ترین سهم بازار اقتصاد فضا مربوط به حوزه ارتباطات، سپس سنجش از دور و پس از آن ناوبری است. در کشور ما نیز اگر بخواهیم بخش خصوصی را به‌صورت جدی وارد این حوزه کنیم، باید بازار مصرف خدمات فضایی شکل بگیرد. دستگاه‌های اجرایی باید استفاده از تصاویر ماهواره‌ای را در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، مدیریت شهری و منابع آب به یک نیاز واقعی تبدیل کنند.

وی تأکید کرد: زمانی که این بازار شکل بگیرد، بخش خصوصی با رغبت بیشتری وارد سرمایه‌گذاری در صنعت فضایی می‌شود و بازگشت سرمایه در بازه‌ای دو تا سه‌ساله برای فعالان این حوزه قابل تحقق خواهد بود. در غیر این صورت، سرمایه‌ها به سمت بازارهای غیرمولد سوق پیدا می‌کند.

سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران با تشریح زنجیره طراحی و ساخت ماهواره گفت: این فرآیند شامل طراحی، ساخت و تست و تجمیع است که بخش تست و تجمیع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ماهواره پیش از پرتاب باید شرایط سخت دمایی، ارتعاشی و تابشی فضا را به‌طور کامل روی زمین شبیه‌سازی و پشت سر بگذارد، چرا که پس از پرتاب، امکان دسترسی و اصلاح وجود ندارد. وی افزود: پژوهشگاه فضایی ایران از زیرساخت‌های آزمایشگاهی پیشرفته در این حوزه برخوردار است که یکی از سرمایه‌های مهم کشور در صنعت فضایی محسوب می‌شود.

یزدانیان در پایان با تأکید بر رویکرد بومی کشور در حوزه فضا خاطرنشان کرد: بسیاری از کشورها صرفاً خریدار ماهواره و فناوری هستند، اما مسیر جمهوری اسلامی ایران اکتساب و توسعه فناوری بومی است. این مسیر با تکیه بر نیروی انسانی جوان، متخصص و دانشمند کشور و با وجود محدودیت‌ها و تحریم‌ها طی شده و امروز به دستاوردهای ارزشمندی منجر شده است؛ مسیری که با قدرت ادامه خواهد یافت.

انتهای پیام

برای مشاهده مشروح این گفت‌وگو اینجا کلیک کنید.