چگونه قطعات الکترونیکی را تست و عیب‌یابی کنیم؟

گزارش آگهی/ لذت کار با وسایل الکترونیکی گاهی با یک خاموشی ناگهانی یا عملکرد نادرست، جای خود را به سردرگمی می‌دهد. دستگاه مورد علاقه شما دیگر کار نمی‌کند و این سوال پیش می‌آید که آیا راهی برای فهمیدن مشکل آن وجود دارد؟ خبر خوب این است که برای برداشتن قدم‌های اولیه جهت تشخیص عیب، نیازی به دانش فنی بسیار بالا ندارید. بسیاری از مشکلات رایج در قطعات الکترونیکی با چند روش ساده و ابزاری ابتدایی قابل شناسایی هستند.

اولین قدم‌ها در عیب یابی قطعات الکترونیکی

پیش از آنکه به سراغ ابزارهای اندازه‌گیری بروید، چشم‌های شما قدرتمندترین ابزار تشخیصی هستند. بسیاری از ایرادات در بردهای الکترونیکی با یک بازرسی چشمی دقیق قابل شناسایی‌اند. برد را زیر نور مناسب قرار دهید و با دقت به دنبال نشانه‌های غیرعادی بگردید. آیا اثری از سوختگی یا سیاه شدن در اطراف یک قطعه وجود دارد؟ این اولین و واضح‌ترین نشانه عبور جریان بیش از حد و آسیب دیدن قطعه است. خازن‌ها را بررسی کنید. سطح بالای خازن‌های استوانه‌ای باید کاملا صاف باشد؛ هرگونه برآمدگی یا نشت مایع از آنها، نشانه قطعی خرابی است. مسیرهای مسی روی برد (ترک‌ها) را نیز نگاه کنید؛ هرگونه قطعی یا ترک خوردگی میتواند عملکرد کل مدار را مختل کند.

جعبه ابزار شما برای تست قطعات چه چیزهایی نیاز دارد

برای اینکه از بازرسی چشمی فراتر بروید و با اطمینان بیشتری قطعات را بررسی کنید، به چند ابزار اساسی نیاز دارید. داشتن این ابزارها به معنای یک آزمایشگاه کامل نیست، بلکه مجموعه‌ای است که به شما در تشخیص ایرادات رایج کمک می‌کند. مهم‌ترین ابزار در این میان مولتی‌متر است که مثل آچار فرانسه دنیای الکترونیک عمل می‌کند. اما ابزارهای دیگری نیز وجود دارند که کار شما را ساده‌تر و دقیق‌تر خواهند کرد. داشتن یک برد آزمایشی یا بِرِد بورد نیز برای ساخت مدارهای موقت و تست قطعات خارج از دستگاه اصلی بسیار کمک کننده است و با توجه به اینکه قیمت برد بورد در بازار بسیار مناسب است، تهیه آن یک سرمایه گذاری کوچک برای یادگیری محسوب میشود.

• مولتی‌متر: برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت.

• هویه و سیم لحیم: برای جدا کردن قطعات مشکوک از روی برد.

• قلع‌کش یا سیم قلع‌کش: برای تمیز کردن پایه‌ها پس از جدا کردن قطعه.

• پنس و انبر دست کوچک: برای گرفتن قطعات کوچک و سیم‌ها.

• ذره‌بین یا لوپ: برای دیدن بهتر قطعات ریز و اتصالات.

آموزش کار با مولتی متر برای یافتن عیب قطعه

مولتی‌متر شاید در نگاه اول کمی ترسناک به نظر برسد، اما کار با آن بسیار ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. برای شروع، کافی است با سه حالت اصلی آن آشنا شوید. حالت تست پیوستگی یا «بازر» (Buzzer)، که با علامت بلندگو مشخص است، برای چک کردن اتصالات به کار می‌رود. اگر پراپ‌ها را به دو سر یک سیم سالم بزنید، صدای بوق ممتد به معنای اتصال کامل است. حالت بعدی، اندازه‌گیری مقاومت (اهم) است که با علامت Ω نمایش داده می‌شود و برای تست مقاومت‌ها و فیوزها استفاده میشود. حالت سوم، اندازه‌گیری ولتاژ (ولت) است که برای چک کردن ولتاژ باتری‌ها یا خروجی منابع تغذیه به کار می‌رود. برای خرید انواع مولتی متر گزینه‌های زیادی از مدل‌های ساده تا پیشرفته وجود دارد، اما یک مدل معمولی برای شروع کاملا کافی است.

روش تست چند قطعه الکترونیکی پرکاربرد

پس از آشنایی با ابزارها، نوبت به آزمون عملی می‌رسد. برای تست یک مقاومت، مولتی‌متر را روی حالت اهم قرار دهید و مقدار آن را بخوانید؛ این عدد باید با کدهای رنگی روی مقاومت مطابقت داشته باشد. برای تست LED، مولتی‌متر را روی حالت تست دیود بگذارید. با اتصال صحیح پراپ‌ها به پایه‌های LED، باید نور ضعیفی از آن ساطع شود. این یک روش سریع برای کسانی است که در پروژه‌های خود به خرید انواع LED نیاز دارند و می‌خواهند از سلامت آنها مطمئن شوند. اما تست خازن با مولتی متر کمی متفاوت است. مولتی‌متر را روی حالت مقاومت بالا قرار دهید. با اتصال پراپ‌ها به پایه‌های خازن سالم، عدد مقاومت باید به سرعت بالا رفته و به سمت بی‌نهایت برود. اگر مقاومت صفر یا ثابت بماند، احتمالا خازن خراب است. پیش از آنکه نگران قیمت خازن جایگزین شوید، این تست ساده را انجام دهید.

اشتباهات رایج هنگام تست قطعات که باید از آنها دوری کنید

در مسیر یادگیری عیب‌یابی، برخی اشتباهات رایج وجود دارند که می‌توانند شما را به نتیجه‌گیری غلط برسانند یا حتی به قطعات سالم آسیب بزنند. یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات، تست کردن قطعات در حالی است که مدار به منبع برق متصل است. همیشه پیش از هر کاری دستگاه را از برق بکشید. اشتباه دیگر، اندازه‌گیری مقاومت یک قطعه زمانی است که هنوز روی برد لحیم شده است. قطعات دیگر در مدار می‌توانند روی نتیجه تست شما تاثیر بگذارند و عددی اشتباه به شما نمایش دهند. بهترین کار این است که حداقل یک پایه از قطعه مشکوک را از برد جدا کرده و سپس آن را تست کنید. همچنین، همیشه از تنظیمات درست مولتی متر خود اطمینان حاصل کنید؛ قرار دادن آن روی حالت جریان (آمپر) و اتصال اشتباه آن به مدار میتواند به دستگاه شما آسیب جدی بزند.

جمع بندی

عیب‌یابی قطعات الکترونیکی یک مهارت است که با کمی دقت و تمرین به دست می‌آید. این کار با یک بازرسی چشمی دقیق برای یافتن نشانه‌های واضح خرابی شروع می‌شود و با استفاده صحیح از ابزارهایی مانند مولتی‌متر برای تست قطعاتی مثل مقاومت و خازن ادامه پیدا می‌کند. مهم است که از اشتباهات رایج مانند تست قطعه روی مدار متصل به برق دوری کنید.

انتهای پیام