ضرورت نگاه راهبردی به صنعت فضایی کشور؛ لزوم ارتقاء سطح عمومی با هدف‌گذاری بزرگ

دکتر سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم، در گفت‌وگو با خبرنگار سیتنا، با اشاره به لزوم توجه به حوزه فضایی و جایگاه آن در اقتصاد آینده ایران، اظهار کرد: ما در کشور چند حوزه مغفول داریم که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است؛ یکی از آن‌ها توسعه دریا محور و دیگری توسعه صنعت فضایی است. این‌ها حوزه‌هایی هستند که واقعاً در حاشیه مانده‌اند و باید به آن‌ها به‌صورت راهبردی نگاه کنیم.

وی ادامه داد: صنعت فضایی غیردفاعی زمانی ارزش پیدا می‌کند که کاربری آن مشخص باشد، یعنی مردم بدانند که چه فایده‌ای از این صنعت نصیبشان می‌شود. زمانی مردم و بخش خصوصی در یک صنعت سرمایه‌گذاری می‌کنند که ارزش‌افزوده‌اش برایشان روشن باشد.

باستانی با اشاره به اهمیت داده‌های فضایی در ایران، گفت: ایران کشوری وسیع با اقلیم متغیر است و داده‌های فضایی برای آن بسیار ارزشمند است. این داده‌ها می‌توانند برای مصارف داخلی و حتی در صورت فراهم بودن شرایط، در حوزه‌های برون‌مرزی نیز استفاده شوند.

وی افزود: در صنعت فضایی دو بعد اساسی داریم؛ یکی بحث دیتاسازی و انتقال داده‌هاست که در صنایعی مانند صوت و تصویر، شبکه‌های موبایل و رادیویی اهمیت دارد و دوم استفاده از داده‌های ریموت سنسینگ در حوزه‌هایی مثل کشاورزی، معدن، هواشناسی و دریا.

نماینده پیشین مجلس، تصریح کرد: در همه کشورها، دولت ها شروع کننده صنعت فضایی هستند، چون ریسک بالایی دارد، اما پس از تثبیت اولیه، این بخش باید به دست بخش خصوصی سپرده شود. مثلاً وقتی داده‌های فضایی وارد کشاورزی می‌شوند و موجب رشد و بهره‌وری می‌شوند، مثل آنچه در آمریکای جنوبی یا برخی کشورهای آفریقایی تجربه شده، کشاورزی به‌عنوان یک صنعت سنتی نیز به سمت استفاده از فناوری فضایی می‌رود، یا اگر اپراتورهای مختلف بدانند گردش مالی این صنعت چه میزان است ممکن است به آن ورود کنند.

وی با تأکید بر لزوم طراحی اپلیکیشن‌هایی کاربردی برای کشاورزان ایرانی گفت: اگر کشاورز ما بداند که با دریافت اطلاعات ماهواره‌ای می‌تواند زمان دقیق آبیاری، سم‌پاشی یا کاشت را بداند، بدون تردید به این فناوری علاقه‌مند خواهد شد.

باستانی همچنین به سیتنا، اظهار کرد: ارزش‌افزوده صنعت فضایی باید تبیین شود. باید کارگروه‌هایی تشکیل شوند که نیازهای صنایع مختلف را استخراج کرده و راه ورود داده‌های فضایی به این صنایع را طراحی کنند. اپراتورها، معدن‌کاران، کشاورزان و حتی فعالان حوزه حمل‌ونقل و دریانوردی می‌توانند از داده‌های فضایی بهره ببرند.

وی با ارائه یک مثال تاریخی از ایالات متحده، گفت: وقتی آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم اعلام کرد که می‌خواهد انسان را به ماه بفرستد، برای تحقق این هدف صنایع زیادی از جمله موتور، سوخت، مکانیک، پوشاک، پلیمر و... جهش یافتند. وقتی شما لباسی برای فضانورد طراحی می‌کنید، دیگر طراحی لباس شنا یا کفش ورزشی ساده خواهد بود؛ این یعنی ارتقاء سطح عمومی صنعت کشور از طریق هدف‌گذاری بزرگ.

وی تأکید کرد: زمانی که سفینه پرتاب می‌شود، نه تنها خود سفینه، بلکه صدها صنعت پایین‌دستی و بالادستی از آن بهره می‌برند و توسعه می‌یابند. این یعنی بهبود کیفیت زندگی عمومی شهروندان از طریق توسعه یک صنعت راهبردی.

باستانی با اشاره به رقابت جهانی در بهره‌برداری از فضای نزدیک زمین هشدار داد: در لایه‌های مختلف جوی، محدودیت‌هایی برای استقرار ماهواره وجود دارد. برخلاف تصور عموم، فضا بی‌نهایت نیست. مثلاً شرکت‌هایی مانند استارلینک با استقرار انبوه ماهواره‌های خود در مدارهای خاص، عملاً فضا را اشغال کرده‌اند و کشورهایی مانند ایران دیگر نمی‌توانند به راحتی در همان مدارها ماهواره قرار دهند، لذا هرچه سریع‌تر باید به سمت بهره‌برداری از ظرفیت‌های فضایی برویم.

انتهای پیام

گفت و گو از سارا استوار