سخنی در باب ضرورت برنامه مداری نظام آموزش عالی

منصور غلامی/ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری - تحقق چنین کارویژه‌ها و مطالبه‌هایی که به دلیل تغییرات فزاینده در حوزه‌های علم و فناوری پویایی بالایی دارند، مدیریت در این مجموعه را نیازمند سیاست‌گذاری، برنامه‌مداری و اقدامات مبتنی بر خردِ جمعی و پرهیز از بی‌برنامگی، برنامه‌گریزی، اکنون‌گرایی، قیل‌و‌قال‌های بی‌وجه، تصمیمات لحظه‌ای و بی‌اعتنایی به پیامدهای آن کرده است.
بنا بر تجربه سال‌ها فعالیت و مدیریت در زیرمجموعه‌های نظام آموزش عالی کشور و دریافت‌های شناختی از ایفای نقش وزرا و تیم مدیریتی آنان در ادوار گذشته، برنامه‌مداری، حرکت بر مدار قانون و رویه‌های اسناد بالادستی و مشورت با اصحاب اندیشه را مبنای کار خود قرار داده‌، از همه همکاران ستادی و دانشگاهی خواسته‌ام فعالیت خود را مبتنی بر برنامه‌ها و اسناد بالادستی سامان ببخشند و از هر نوع اقدام نسنجیده تنش‌آفرین و مسأله‌ساز اجتناب ورزند، چنان‌که امروزه همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور دارای برنامه راهبردی‌اند و در فضایی آرام و بی‌تنش وظایف و مأموریت‌های چندگانه خود را اجرا می‌کنند؛ امری که در نگاه مشتاقان رشد و تعالی ایران عزیز ستودنی است.
افزون بر اینها، برنامه‌مداری، که در ذات خود کوششی معطوف به آینده است، موجب شده است که هم در ستاد وزارتخانه و هم در دانشگاه‌ها به جامعه و شرایط محیطی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی توجه جدی شود، که خیری بزرگ برای نظام آموزش عالی کشور و جامعه است. بر این باورم که در زمانه جدید دانشگاه،تعاملی وثیق با جامعه داشته و در خدمت آن باشد. از این مهم نباید غفلت کنیم که حرمت و اقتدار دانشگاه به میزان خدمت، کارآیی، اثربخشی و حضور در زندگی مردم بستگی دارد.
خوشبختانه، با تدبیر و درایت مجموعه نیروهای ستادی و دانشگاهی سراسر کشور در یک سال و چند ماه گذشته، به رغم التهاب‌های موجود در کشور، شاهد فضایی آرام و بی‌تنش در دانشگاه‌ها بوده‌ایم و دانشگاه‌­ها برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی- اجتماعی خود را منظم و مستمر دنبال کرده‌اند. تلاش کرده‌ایم ارتباط میان مدیران ستاد و صف بر خرد جمعی و تلاش سودمندانه با کمترین هزینه‌های مادی و فرامادی استوار باشد. بی‌تردید، حرکت در این مسیر بدون دشواری نبوده و نیست اما شدنی است.
با همّت عالمانه و خالصانه می‌توانیم مسیرهای ناهموار را پشت سر بگذاریم. تلاش‌ها باید در مسیر هم‌افزایی و تقویت تعامل بین مجموعه‌های درون نظام آموزش عالی و نیز همراهی متقابل مجموعه‌های خارج از نظام آموزش عالی باشد.
تجربه نشان داده است که هر گاه افق‌های ذهنی مجموعه‌ها هم‌تراز بوده و به فهم مشترک نزدیک شده‌اند امکانِ‌گذار از تنگناها و کسب موفقیت‌های بیشتر آسان‌تر بوده است. پیداست که اقتضای برنامه‌مداری داشتن شیوه عمل‌گرایانه است؛ شیوه‌ای که بر فعالیت‌ و رصد اقدامات در حال اجرا یا انجام استوار است.
در یک سال و چند ماه مسئولیت خود سعی کرده‌ام بیش از حرف زدن عمل کنم. اخیراً، طی دو جلسه در کمیسیون محترم آموزش و تحقیقات مجلس، فرصت یافتم در پاسخ به دغدغه‌ها و پرسش‌های نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در خصوص اقدامات اجرا یا انجام‌شده توضیحاتی بدهم. نکته حائز اهمیت قرار دادن مسائل و مطالبه‌ها در منظومه‌ای است که منافع محلی، استانی و ملی را مورد ملاحظه قرار دهد، و این از داشتن چارچوب و برنامه‌ای برمی‌آید که به هریک از عرصه‌های یادشده معنای واقعی بدهد. بدیهی است برای عمل در چارچوب ملی منافع ملی، که متضمن منافع منطقه‌ای و محلی است، رجحان دارد. منافع محلی و حتی منطقه‌ای تعارض یا تقابلی با منافع ملی ندارند.
در هر سطح از منافع، استمرار و پایداری آنها و نیز آثار و پیامدهای تصمیمات صورت‌های پیدا و ناپیدایی دارد. به هر حال، رسیدن به نکاتی که نقش کانونی مشترک دارند گاهی موجب می‌شود در دیدگاه‌های متفاوت به ذهنیت مشترک و اجماع برسیم. وقتی با چنین رویکردی به بحث و تبادل‌نظر بنشینیم به اشتراکات بیشتری دست می‌یابیم. امیدوارم با عمل بر مدار قانون و برنامه شاهد هم‌افزایی بیشتر در بین مجموعه‌ها باشیم، چرا که فهم مشترک ضرورتی برای رسیدن به قله‌های بالاتر است. انتظار می‌رود همکاران عزیز دانشگاهی با درایت و استفاده از دیدگاه‌های صاحبنظران و سیاستگذاران به تشکیل نظام آموزشی و پژوهشی توانمند، کارا، مولد، هوشمند و اقتدار اهتمام ورزند.
آنچه مهم است تعامل نظام‌مند، قانونی و ناظر بر اهداف والایی است که هم مجلس محترم و هم دولت (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) به اقتضائات آن واقف و عامل‌اند. تعامل همراه با الهام از تعالیم اصیل دینی و تقید و تعهد به مکارم اخلاقی و شئونات انسانی تصویری مطبوع و در تراز نظام مقدس جمهوری اسلامی به افکار عمومی ارائه می‌کند، که افکار، اعمال و مناسبات ما را هوشمندانه رصد و تحلیل می‌کنند.
نقد‌های منصفانه در چارچوب حفظ منافع ملی فرصتی برای اصلاح، توسعه و ترقی ساختار علم و آموزش عالی است. خود را کارگزار نظام جمهوری اسلامی و خادم نظام علم و آموزش عالی می‌دانم. از آموختن و خدمت خسته نمی‌شوم و سختی‌های مسیر را به دلیل شیرینی اهداف فراروی خود به چیزی نمی‌گیرم بلکه به استقبال آنها می‌روم. خدمت به دانشگاه فرآیندی بی‌انتهاست که پیش رفتن در امتداد آن‌ افق‌هایی تازه و بدیع ترسیم می‌کند که ضامن پویایی و تلاش پیاپی است. این همان داستان بالندگی علم و آگاهی در طول تاریخ است که همچنان سر ایستادن ندارد. بیایید بخشی از این فرآیند باشیم و امکانات، ظرفیت‌ها و قابلیت‌های اقیانوس‌آسای خود را به پای بالیدن علم، زیباترین مخلوق الهی، بریزیم.

انتهای پیام