دولت و شبکه های اجتماعی

* دکتر محمد سلطانی‌فر - دنیا به سمت فضای دوطرفه و دیالوگی پیش می‌رود و تکنولوژی هم به همین سو در حرکت است. دنیای تک‌گویی دولت‌ها دیگر به سر آمده و با توجه به فضای ایجاد شده، دولت‌ها نمی‌توانند حرف مردم را نشنوند. استفاده از تکنولوژی روز دنیا از سوی دولت‌ها و در ارتباط بودن با مردم از نقاط قوتی محسوب می‌شود که دولت مونولوگی و تک‌گو را به دولت دیالوگی تبدیل می‌کند و دولتمردان علاوه بر سخن گفتن، حرف مردم را هم می‌شنوند.

در دولت یازدهم، وزرای دکتر روحانی اقدام به راه‌اندازی صفحات شخصی در دنیای مجازی از جمله سایت فیس‌بوک کرده‌اند که این اقدام واکنش‌های مختلفی در پی داشته است اما این ارتباط مستقیم که بین مردم و دولتمردان به وجود آمده، می‌تواند جایگاه دولت را در ایران نسبت به گذشته تغییر دهد؛ این ارتباط دوسویه می‌تواند دولت را پاسخگوتر کند.

شبکه‌های اجتماعی در دنیای مجازی فضایی به وجود آورده که مردم به شکل مستقیم می‌توانند با دولت در ارتباط باشند و پاسخ خود را از وزرا بگیرند و نظر خود را بیان کنند. شکل‌گیری این ارتباط دوسویه و دیالوگی، علاوه بر تاثیری که در داخل کشور دارد،‌ روی دیپلماسی خارجی هم تاثیرگذار است. سفرا و سفارتخانه‌ها دیگر تنها بازیگران دیپلماسی خارجی نیستند و نقش اصلی، از آن مردم است.

ورود به فضای مجازی به‌ذاته بی‌خطر نیست و باید آگاهانه به آن وارد شد اما دور کردن مردم از تکنولوژی و فضای مجازی با هشدار و تهدید نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد و باید در مسیر بالا بردن سواد رسانه‌ای مردم گام برداریم.

بهره‌برداری از رسانه‌های نوین و فضای سایبری در حد یک انقلاب، زندگی مردم را دستخوش تحول می‌کند. فیلتر کردن نمی‌تواند راه ورود به فضای مجازی را ببندد؛ چون تعداد زیاد شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توئیتر موجب شده که افراد در صورت دسترسی نداشتن به یکی از این سایت‌ها، فضای دیگری را برای تعامل‌های اجتماعی انتخاب کنند.

با این حال تنها شبکه های اجتماعی نمی‌توانند در ایجاد فضای دو طرفه و دیالوگی میان دولت و مردم موثر باشند. باید نگرش خود را تغییر دهیم. از سوی دیگر در زمینه فضای سایبری هم نیازمند تغییر نگرش هستیم.

٭ استاد علوم ارتباطات