دولت با شنیدن صدای نخبگان، لایحه فضای مجازی را پس گرفت

به گزارش خبرنگار سیتنا، لایحه دو فوریتی «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» که یکی از جامع‌ترین اسناد تنظیم‌گری فضای مجازی در کشور توصیف شده، شامل مواردی از جمله، تعریف دقیق «محتوای خلاف واقع»، تعیین مسئولیت مشترک کاربران و پلتفرم‌ها، الزام به راستی‌آزمایی و درج برچسب هشدار روی محتوای مشکوک، تعیین ضمانت‌های اجرایی شامل حبس و جزای نقدی برای متخلفان و ایجاد سامانه ملی راستی‌آزمایی و حمایت از نهادهای مستقل حقیقت‌سنجی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این لایحه به عنوان نهاد اصلی اجرای آن معرفی شده بود.

این لایحه که در تاریخ ۳۰ تیر و با قید دو فوریت به مجلس تقدیم شده بود، از سوی برخی نمایندگان و فعالان فضای مجازی با طرح صیانت مقایسه شد و انتقادات تندی را برانگیخت. منتقدان این لایحه، آن را مغایر با آزادی بیان و اصل ۲۴ قانون اساسی دانسته و از دولت خواستند به وعده‌های گفتمانی خود در حوزه شفافیت و نقدپذیری پایبند بماند.

در نامه‌ تعدادی از نمایندگان مخالف این لایحه که خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، منتشر شد، تاکید شده بود: «تعجب‌برانگیز است که دولتی با شعار گفت‌وگو و شفافیت، چنین لایحه‌ای را در شرایط حساس کشور به مجلس ارسال کرده است.»

این نمایندگان تأکید کردند که این لایحه می‌تواند منجر به «تحدید آزادی بیان، تهدید رسانه‌های مستقل و تضعیف سرمایه اجتماعی» شود.

واکنش کارشناسان و نهادهای مدنی

در کنار واکنش‌های سیاسی، بسیاری از کارشناسان حقوقی و فعالان رسانه‌ای نسبت به مبهم بودن مرز میان «خبر خلاف واقع» و «نقد و تحلیل مشروع» ابراز نگرانی کرده‌اند. آنان تأکید دارند که استفاده سیاسی از چنین ابزارهایی می‌تواند به محدودسازی جریان آزاد اطلاعات بینجامد.

با این حال، برخی دیگر نیز با استناد به تجربیات بین‌المللی، تأکید دارند که مقابله با نشر سازمان‌یافته اخبار جعلی، در شرایط خاص امنیتی و بحرانی، امری ضروری است.

در همین حال، مهاجرانی، سخنگوی دولت در واکنش به این اعتراضات نوشت: «رییس‌جمهور دستور اکید داده‌اند تا درباره این لایحه نظر مردم و متخصصان شنیده شود. گفت‌وگو با نخبگان و رسانه‌ها آغاز شده تا بهترین تصمیم در راستای منافع کشور و آزادی بیان اتخاذ شود.»

در همین راستا در جلسه هیات دولت چهارشنبه هشتم مردادماه این لایحه بررسی شد و فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «در راستای حفظ انسجام ملی و تأکید رییس‌جمهور، استرداد لایحه فضای مجازی در جلسه امروز دولت مصوب شد.»

در نهایت، دولت با بازپس‌گیری لایحه و تأکید بر شنیدن صدای نخبگان و مردم، تلاش کرده تا از تقابل اجتماعی و سیاسی بر سر مسئله تنظیم‌گری در فضای مجازی جلوگیری کند. حال باید دید آیا در مسیر بازنگری، لایحه‌ای متوازن‌تر و با پشتوانه اجتماعی قوی‌تر تدوین خواهد شد یا نه.

انتهای پیام

گزارش از سارا استوار