حمایت از صنعت گردشگری در مناطق آزاد، درد دلی با وزیر محترم اقتصاد

مهدی ادیبان ، مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری پایدار در یادداشت ارسالی برای سیتنا آورده است:

صنعت گردشگری در شرایط جنگ اخیر بیش از صنایع دیگر در معرض آسیب قرار گرفت، اساسا گردشگری، صنعت حساس و ظریفی است، چنانکه در جریان کرونا هم بیش از صنایع دیگر تحت تاثیر قرار گرفت. تغییرات آب و هوایی، ناترازی برق و آب و موارد مشابه به سرعت کسب و کار های مرتبط با گردششگری را تحت تاثیر قرار می دهند.

مناطق آزاد بیش از مناطق دیگر با گردشگری پیوند خورده اند. هر چند در سال های اخیر در هر شهر یا روستایی که صحبت از پیشرفت و رونق کسب و کار به میان رفته، ذهن ها اول سراغ گردشگری می رود. البته این نکته مثبتی است که عموم مردم ظرفیت صنعت گردشگری را این اندازه بالا ببینند و با آن آشنا باشند. اما درد آنجا است که اغلب تصمیم گیران جز برق سکه درآمد گردشگری را نمی بینند و اصلا هیچ شناختی از لوازم و مقدمات این صنعت و فصل های رکود ندارند. برای مثال در حادثه جنگ اخیر که در منطقه آزاد کیش هتل ها و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری با مشکلات زیادی مواجه شدند. دبیرخانه مناطق آزاد به عنوان نهاد مسئول در پیگیری های سیاستی و تصمیم گیری ها واکنش موثری نشان نداد. شاید این انفعال ناشی از عدم شناخت صنعت گردشگری باشد؛

حوادث طبیعی و غیر طبیعی زیادی در سراسر جهان متوجه مناطق گردشگر پذیر است، لیکن سازمان های متولی با تصمیم های به هنگام اجازه نمی دهند کسب و کارها در معرض خطر قرار گیرند.

نکته بسیار مهمی که در تصمیم گیری های معطوف به صنعت گردشگری مورد توجه قرار نمی گیرد آستانه حساسیت این صنعت در برابر کوچک ترین تغییرات محیطی است. صنعت گردشگری همچون صنایع دیگر کالایی تولید نمی کند که قابلیت انبار داشته باشد. بلکه خدماتی تولید می شود که اگر در لحظه به مصرف نرسد از بین رفته است. شرایط محیطی تاثیر زیادی بر این صنعت دارند برای مثال  صندلی خالی هواپیما یا اتاق خالی هتل برای روز و هفته بعد انبار نمی شود بلکه هر ساعت آن زیان و خسارتی است که بر مالک و صاحب آن کسب و کار تحمیل می شود. نکته دیگر اینکه  صنعت گردشگری عرضه کننده خدماتی است که ارزش افزوده آن به صنایع دیگر سرازیر می شود. برای مثال مواد غذایی یا کالاهایی که در هتلها رستورانها مراکز تفریحی و حمل و نقل و صدها کسب و کار مرتبط با صنعت گردشگری مصرف می شوند در صنایع دیگری چون منسوجات، غذایی، خدمات فنی و.. تولید شده اند در حالیکه اگر سرمایه گذاری هزاران میلیاردی هتل ساز نباشد امکان عرضه این کالاها وجود ندارد.

این نکته در مناطق آزاد مصداق روشن تری پیدا می کند، صنعت گردشگری پیشران صنایع دیگر شده است. چنانکه احداث هتل ها و مراکز پذیرایی و سرمایه گذاری حمل و نقل هوایی باعث شده است سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در این مناطق گرایش پیدا کنند.

با وجود همه مشکلاتی که متوجه صنعت گردشگری است و علیرغم اینکه این صنعت قادر بوده است موتور محرک اقتصاد در مناطق آزاد باشد، تاکنون حمایت معنی داری که حاکی از توجه ویژه به گردشگری در مناطق آزاد باشد دیده نشده است.

برای مثال مقررات احداث هتل در این مناطق با مراکز تجاری و مسکونی به صورت یکسان دیده شده بود اگرچه در سال های اخیر تلاش شد تا تمایزات صنعت گردشگری با صنایع دیگر تبیین شود با این حال تا نقطه ایده ال فاصله داریم.

مزیت دیگری که روز به روز حلقه آن تنگ تر می شود معافیت های مالیاتی در مناطق آزاد است، اعمال مالیات بر ارزش افزوده خصوصا بر صنعت گردشگری گام دیگری بوده است، تا یکی از آخرین حمایت های دولت از این صنعت به فراموشی برود.

در سال های اخیر با وجود آنکه قانونا مناطق آزاد شرایط معافیت از مالیات بر ارزش افزوده را احراز کردند . سختگیری های عجیب دستگاه اجرایی، باعث معطل ماندن اجرای قانون شد. در حالیکه انتظار می رفت دستگاه اجرایی به عنوان حامی کسب و کارها با درک شرایط صنعت گردشکری در مناطق آزاد و مشکلات متعددی که در سال های کرونا و کسادی شش ماهه اول هرسال و موارد متعدد دیگر که در هر منطقه بسته به شرایط محیطی وجود دارد دست کم در این مورد، قانون را با نگاه مضیق تفسیر نکند هر چند با همین تقسیر هم برخی مناطق مشمول معافیت می شدند.

صرف نظر از این استدلال، سود غیر مستقیمی که معافیت مالیات ارزش افزوده از طریق ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاری عاید مناطق آزاد می شود قابل مقایسه با درآمد مالیاتی نیست و ای کاش قانون مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد از این منظر مجددا بررسی و ارزیابی می شد.

سازوکارهای حمایتی از صنعت گردشگری به این موارد محدود نمی شود بلکه با توجه به آسیب پذیری صنعت گردشگری طیف گسترده ای از حمایت ها را در بر می گیرد.

• تدوین نظامنامه حمایت از صنعت گردشگری درمناطق آزاد
• ارایه تسهیلات به سرمایه گذاران هتل و اقامتگاه گردشگری
• کارآمد سازی سامانه های پاسخگویی و تسریع در فرایند های اداری
• درک تمایزات صنعت گردشگری خصوصا در مقررات واگذاری زمین و مجوز احداث هتل و زنجیره صنعت گردشگری
• ایجاد صندوق های حمایتی و سایر روش های تامین مالی به منظور سرعت بخشیدن به طرحهای گردشگری

صنعت گردشگری پیشران اقتصاد در بسیاری از مناطق آزاد و دیگر شهرستان ها و استان های کشور می تواند باشد. سرمایه گذاری در این صنعت به دلایل متعدد برای سرمایه گذار ایرانی جذاب تر از صنایع دیگر است، حتی سرمایه گذاران خارجی نیز تمایل بیشتری برای  سرمایه گذاری در این صنعت دارند، اما و اما قبل از هر چیز درک تخصصی مسیولین  از این صنعت ضروری ترین نیاز است، عاجزانه از بعضی عزیزانی که در مناطق آزاد و دستگاه های مرتبط با صنعت گردشگری مسئولیت دارند خواهش می کنیم در اظهارنظرها و تصمیم گیری ها از مشاوران مجرب و باسواد در صنعت گردشگری کمک بگیرند. تصمیم های اشتباه در نحوه اعطای سازوکارهای حمایتی و یا سلب حمایت ها، گاه صدمه جبران ناپذیری به صنعت نوپای گردگشری در ایران می زند که تا سالها قابل جبران نیست.

راه زیادی در پیش داریم و هتل سازان و سرمایه گذاران زیر ساختی در صنعت گردشگری همچون سازندگان مراکز تفریحی، حمل و نقل و .. به حمایت نیاز دارند.

از دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد انتظار داریم با درک صحیح از وزن و جایگاه صنعت گردشگری و سرمایه گذاران و فعالان این صنعت در مناطق آزاد برای مسایل و مشکلات این صنعت اولویت لازم را قائل شود و برنامه های اثربخش و کارآمد در جهت تقویت و رفع مشکلات در دستور کار قرار دهد.

انتهای پیام