به گزارش سیتنا، نوآوری آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی در ترم گذشته، با هدف همگام‌سازی نظام ارزشیابی دکتری با تحولات فناوری و عبور از امتحانات مبتنی بر حفظیات، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. مجاز اعلام‌ شدن استفاده از هوش مصنوعی در امتحانات، در نگاه نخست گامی جسورانه و آینده‌نگرانه بود؛ اما اکنون، پس از گذشت یک ترم، این سیاست نه‌تنها به یک رویه تثبیت‌شده تبدیل نشده، بلکه به نقطه‌ای مناقشه‌برانگیز بدل شده است. اختلاف نظر میان مسئولان مرکزی دانشگاه درباره امکان اجرا، توقف یا ادامه این رویکرد، شکافی میان سیاست‌گذاری کلان و واقعیت‌های اجرایی ایجاد کرده که پیامد آن، سردرگمی دانشجویان، تردید اساتید و انتظار واحدهای دانشگاهی برای ابلاغیه‌ای تازه است.

ایسنا در گزارشی آورده است،در پی نوآوری ترم گذشته در دانشگاه آزاد اسلامی که بر اساس ابلاغیه شهید دکتر محمد مهدی طهرانچی، رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی، استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در امتحانات مقطع دکتری را مجاز اعلام کرده بود، اکنون ابهامات گسترده‌ای درباره تداوم یا توقف این سیاست، دانشجویان و روسای واحدهای این دانشگاه را در بلاتکلیفی قرار داده است. بررسی اظهارات اخیر مقامات ارشد دانشگاه، حکایت از دوگانگی دیدگاه و فقدان یک دستورالعمل واحد و شفاف دارد.

تجربه ترم گذشته: آزمون و خطا با چالش‌های بنیادین

بر اساس آن ابلاغیه، امتحانات دکتری در ترم گذشته با رویکردی جدید و به گفته مسئولان، با «سوالات بسیار سخت و تحلیلی» طراحی شد که متناسب با امکان استفاده از هوش مصنوعی بودند. این مدل در تئوری قرار بود بر ارزیابی مهارت تحلیل، ترکیب و نقد دانشجویان به جای حفظ‌کردن صرف متمرکز شود. با این حال، به نظر می‌رسد اجرای این طرح با موانع عملی جدی روبرو شده است.

سودابه سلیمانی، معاون علوم مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌های دانشگاه آزاد در ۲۵ آذر، به صراحت از «توقف» فعلی این شیوه خبر داد و گفت: ترم گذشته که این روش را آغاز کردیم، متوجه شدیم بسیاری از دانشجویان و حتی برخی از اساتید هنوز آمادگی لازم برای کار با این ابزار را ندارند.

سلیمانی با اشاره به یک تجربه شخصی، از ارائه پاسخ‌های «بسیار اشتباه» توسط هوش مصنوعی که حتی موجب تعجب دانشجویان شده بود، یاد کرد. به باور وی، حلقه مفقوده، آموزش همزمان اساتید و دانشجویان است. اساتید باید توانایی طراحی سوالاتی را کسب کنند که صرفاً با جست‌وجوی ساده در هوش مصنوعی پاسخ داده نشود و دانشجویان نیز باید بیاموزند چگونه از این ابزار به صورت انتقادی و تحلیلی بهره ببرند.

ابلاغیه باقی است یا متوقف شده؟

در حالی که سخنان سلیمانی حاکی از یک«توقف» موقت با دلایل آموزشی بود، اظهارات بیژن رنجبر رئیس دانشگاه ازاد اسلامی  دانشگاه در اول دی ماه (یک هفته بعد) حاکی از ادامه این روند در دانشگاه آزاد اسلامی بود. رنجبر با لحنی متفاوت تاکید کرد: موضوعی که شهید طهرانچی ابلاغ کرده‌اند، تغییر نخواهد کرد و اگر برخی واحدهای در دانشگاه آزاد این موضوع را اجرا نکرده‌اند، اشتباه بوده است. این ابلاغیه شهید طهرانچی به قوت خود باقی است.

وی در تایید کلی استفاده از هوش مصنوعی گفت: ما با این موضوع هیچ مشکلی نداریم. این ابزارها دستیار دانشجو و استاد هستند. شرط موفقیت این طرح را نیز تنها در «طراحی درست سوالات» توسط استاد دانست و معتقد بود اگر سوالات به گونه‌ای باشد که نیازمند تفکر اصیل و استدلال علمی باشد،هوش مصنوعی نمی‌تواند جای دانشجو عمل کند.

پس از این سخنان، روز گذشته سلیمانی معاون علوم مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در اظهارنظر جدیدی ضمن گفت‌وگو با یکی دیگر از رسانه‌های این دانشگاه عنوان کرد: برنامه‌ریزی برای آزمون دکتری تخصصی نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ یکی از موضوعاتی بوده که در جلسات کمیته اجرایی آموزش دانشگاه به طور جدی دنبال شده و به جمع‌بندی‌های مناسبی در این زمینه رسیده‌ایم. مشکلات و چالش‌های موجود شناسایی و این موضوع بررسی شده که با توجه به محدودیت‌هایی که فعلاً وجود دارد، چه اقداماتی انجام دهیم تا آزمون‌هایی که از دانشجویان اخذ می‌شود؛ اولاً به‌صورت سالم برگزار شود و ثانیاً از ابزارهای هوش مصنوعی موجود غافل نمانیم. این موارد پیگیری شده و قرار است در هفته آتی به واحدهای دانشگاهی ابلاغ شود که آزمون‌ها به چه صورتی برگزار شوند.

شکاف بین سیاست مرکزی و اجرای واحدها

این اظهارنظرهای به ظاهر متضاد، موجب سردرگمی و نگرانی دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد احتمالاً نشان‌دهنده یک شکاف بین سیاست کلی ابلاغ‌شده از مرکز (که رنجبر بر باقی‌بودن آن تاکید دارد) و چالش‌های عملیاتی در سطح واحدها و دانشکده‌ها (که سلیمانی به آنها اشاره کرده) است.

به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد دستور کلی بر مجازبودن استفاده است، اما از آنجا که الزامات و بسترهای لازم (مانند آموزش اساتید و بازنگری در شیوه‌های ارزشیابی) فراهم نشده، بسیاری از واحدها عملاً قادر به اجرای صحیح آن نیستند و به حالت تعلیق یا توقف موقت روی آورده‌اند.

دانشجویان در میدان ابهام

نتیجه این عدم شفافیت و هماهنگی،سردرگمی گسترده دانشجویان دکتری در آستانه امتحانات ترم جدید است. آنها هنوز نمی‌دانند در جلسه امتحان آیا مجاز به استفاده از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی هستند یا خیر. روسای واحدهای دانشگاهی نیز، همان‌گونه که در گزارش‌ها اشاره شده، منتظر «ابلاغیه جدیدی» هستند تا تکلیف را روشن کند؛ ابلاغیه‌ای که از یک سو طبق گفته رنجبر نیازی به آن نیست (چون ابلاغیه قبلی پابرجاست) و از سوی دیگر طبق توضیحات سلیمانی بدون فراهم‌آوری بسترها، غیرعملی است.

این وضعیت، دانشگاه آزاد را در یک دوراهی فناورانه و آموزشی قرار داده است: از یک سو تمایل به بهره‌گیری از ابزارهای نوین و پذیرش واقعیت حضور آنها در عرصه علم، و از سوی دیگر مواجهه با کاستی‌های جدی در زیرساخت‌های آموزشی و ارزشیابی. تا زمانی که این تناقض میان سیاست کلان و توان اجرایی، و همچنین بین گفتار مقامات مختلف، با یک دستورالعمل شفاف، دقیق و همراه با برنامه آموزشی مدون برای اساتید و دانشجویان برطرف نشود، بلاتکلیفی به حالتی مزمن در امتحانات دکتری این دانشگاه تبدیل خواهد شد و ممکن است به بی‌اعتمادی نسبت به فرآیندهای ارزشیابی بینجامد.روشن‌شدن این تکلیف، نه با اظهارنظرهای پراکنده، که با یک اطلاع‌رسانی رسمی، یکپارچه و فراگیر به تمامی واحدها و دانشجویان ممکن خواهد بود.تلاش‌های خبرنگار ایسنا برای ارتباط با دانشگاه آزاد اسلامی به منظور کسب اطلاع در این خصوص تاکنون بدون نتیجه مانده است و این خبرگزاری آمادگی دارد برای شفاف شدن موضوع منعکس کننده پاسخ مسئولان دانشگاه پیرامون این موضوع باشد.

انتهای پیام