پیش بینی آینده مشاغل: مشاوران هوش مصنوعی
به گزارش سیتنا، دکتر محمدمهدی تقیپور، مدیرعامل شرکت به پرداخت ملت در تحلیل ماه شماره 123 ماهنامه نسل چهارم آورده است:
آینده صنعت مالی و پرداخت بر پایه هوش مصنوعی، تحلیل داده و مدلسازی رفتاری شکل میگیرد و مشاغل قابلالگوریتمسازی بهسرعت در حال جایگزینی با فناوری هستند. شرکت «بهپرداخت ملت» بهعنوان یکی از لیدرهای بازار پرداخت کشور، در نقطه نهایی زنجیره خرید قرار دارد؛ یعنی همان لحظهای که تصمیم مشتری به خرید نهایی میشود. ما سهمی حدود یکپنجم بازار پرداخت الکترونیک کشور را در اختیار داریم. برای روشن شدن موضوع چند عدد را اشاره میکنم؛ سالانه حدود ۱۰ میلیارد تراکنش خرید پردازش میکنیم که این عدد در ماه به ۸۵۰ تا ۹۰۰ میلیون تراکنش میرسد. از نظر مبلغی، ماهانه حدود ۴۰۰ همت تراکنش از مسیر بهپرداخت انجام میشود و این حجم معادل ۲۰ درصد بازار تجارت الکترونیک ایران است. سهم تجارت الکترونیک از GDP ایران حدود ۶ درصد است، اما بازار خردهفروشی که حدود ۶۵ درصد GDP کشور است هنوز کمتر از ۱۰ درصد به پرداخت الکترونیک مجهز شده که این یعنی ظرفیت رشد فوقالعادهای پیش روی ماست.
نقش فناوری در این تحول
امروز کل بازار پرداخت کشور روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تراکنش مالی را مدیریت میکند. این حجم عملیات شامل انتقال وجه، مغایرتگیری، کشف تقلب،مدیریت ریسک (Fraud Management) و تصفیه و تسویه است و انجام آن با روشهای سنتی مطلقاً غیرممکن است. این جهش تنها بهواسطه فناوریهای نوین، پردازش ابری، هوش مصنوعی و توسعه شبکههای ارتباطی سریع (4G و 5G) اتفاق افتاده است. اگر به عقب نگاه کنیم، شبکه پرداخت رسمی از سال ۹۳ شکل گرفت و اگر کمی جلوتر برویم از سال ۸۴ فعالیتهای اولیه شروع شد. یعنی در کمتر از ۲۰ سال از پرداخت سنتی به نقطهای رسیدیم که پول نقد تقریباً از زندگی روزمره حذف شده و کارت فیزیکی نیز در حال کنار رفتن است.
ورود به عصر اعتباریها (Offline & Credit)
تمام اعدادی که ذکر کردم مربوط به تراکنشهای نقد و آنلاین بود، اما ترند اصلی امروز دنیا و ایران، حرکت به سمت تراکنشهای آفلاین و اعتباری است که شامل BNPL و سرویسهای خرد اعتباری برای کاربران، «اعتبار زنجیره تأمین» برای کسبوکارها و مدلهای جدید اعتباردهی در تجارت الکترونیک است و تمام اینها مبتنی بر فناوریهای نوین، پردازش سریع و هوش مصنوعی هستند.
چالش بزرگ: اعتبارسنجی نسل جدید
یکی از مهمترین مسائل امروز، اعتبارسنجی نسل Z است. این نسل غالباً هیچ سابقه مالی یا بانکی ندارند بنابراین روشهای کلاسیک اعتبارسنجی دیگر جوابگو نیستند. اکنون اعتبارسنجی باید بر اساس رفتار کاربران، تراکنشهای دیجیتال، سطح تحصیلات، موقعیت جغرافیایی و دادههای رفتاری و تحلیلی باشد و این، همان جایی است که فناوری نقش اصلی را ایفا میکند.
ماشین چه چیزهایی را جایگزین میکند؟
هر کاری که بتوان آن را به یک الگوریتم تبدیل کرد، قابل جایگزینی است. این موضوع شامل بسیاری از موارد میشود از جمله مغایرتگیری، تحلیلهای کمّی، مدلسازی آماری و حتی بسیاری از نقشهای ترید. اینکه ماشین نه احساس دارد، نه خستگی و نه خطای انسانی، می توان چنین نتیجه گرفت که در این حوزهها معمولاً بهتر از انسان عمل میکند. آنچه فعلاً ماشین نمیتواند جایگزین کند شامل تفکر تحلیلی، تفکر سیستماتیک، تفکر انتقادی، خلق مدلهای جدید، طراحی سیستمهای آینده و فهم لایههای فرهنگی، انسانی، اجتماعی و بینرشتهای است. ماشین میتواند گذشته را تحلیل کند اما نمیتواند آینده را خلق کند. پرسیدن اینکه «استارتاپهای آینده چه هستند؟» از هوش مصنوعی، فقط تحلیل گذشته به شما میدهد. مدلهای هوش مصنوعی را انسانها میسازند. ماشین هنوز نمیتواند «مدل هوش مصنوعی خودش را» از صفر طراحی کند. شاید نسلهای آینده این امکان را ایجاد کنند، اما امروز ساختار مدلها کاملاً انسانی است. دانشگاهها باید نقششان را تغییر دهند و دانشجو باید بتواند نقد کند، تحلیل کند، ضعفها و فرصتها را کشف کند و مدلهای جدید خلق کند. دانش حفظی و تکراری، آیندهساز نیست بلکه تفکر آیندهساز است.
نظارت، شفافیت و مشکل ساختاری کشور
در سالهای اخیر، با ورود کافهبازار، دیجیکالا، رمز پویا، اسنپ و دهها پلتفرم دیگر، فضای دیجیتال کشور رشد کرد و امروز در حال ورود به عصر اعتباریها هستیم، اما یک مشکل جدی وجود دارد و آن هم این است که نظارت هوشمند بر استفاده از هوش مصنوعی در بخش مالی هنوز کامل نیست. علت، فاصله زیاد میان بخش مالی و بخش IT، ساختارهای سنتی نسلهای قدیمی در واحدهای مالی، ترس از تغییر و نبود استانداردسازی فرآیندها است که سبب مشکلاتی میشود از جمله اینکه شفافیت مالی کامل نمیشود و بسیاری از فرآیندها همچنان دستی است. همچنین ظرفیت واقعی هوش مصنوعی استفاده نمیشود. این در حالی است که در دنیا، صورتهای مالی، کنترل داخلی، تطبیق، محاسبات و گزارشگری مالی، کاملاً هوشمندسازی شدهاند.
آینده شغلها: مشاوران هوش مصنوعی
در آینده نهچندان دور، بسیاری از ما تبدیل میشویم به «مشاور هوش مصنوعی» یعنی به جای اینکه فقط از هوش مصنوعی کمک بگیریم، باید به آن کمک کنیم تا مدلهایش بهتر شود. این نقش در همه صنایع از جمله مالی، بانکی، پزشکی، تجارت، مدیریت ریسک و حتی حوزههای اجتماعی پدیدار میشود و این همان شغلی است که به باور من باقی میماند.
جمعبندی نهایی
ما در آستانه دورهای هستیم که شغلها هر روز تغییر میکنند، فناوری با سرعت باور نکردنی رشد میکند، مدلهای جدید اقتصادی در حال ظهور هستند و تنها چیزی که ماندگار میماند تفکر، تحلیل و خلاقیت انسانی است، بنابراین توصیه من به نسل جدید، دانشجویان و فعالان حوزه مالی این است که بهجای یادگیری کارهای قابل الگوریتمسازی، روی تفکر و تحلیل، سرمایهگذاری کنید، یاد بگیرید برای هوش مصنوعی مدل بسازید، یاد بگیرید به هوش مصنوعی مشاوره دهید و مهمتر از همه، آماده باشید که دنیا هر چند سال یکبار کاملاً تغییر میکند.
انتهای پیام