جرم ورود کوادکوپتر به حریم خصوصی افراد چیست؟
گزارش آگهی/ با پیشرفت تکنولوژی و ارزان تر شدن تجهیزات، استفاده از کوادکوپترها (پهپادها) برای عکاسی، فیلم برداری و سرگرمی در ایران به شدت رواج یافته است. اما آسمان ایران بی قانون نیست. بسیاری از دارندگان این پرندهها نمی دانند که پرواز بر فراز خانه همسایه یا فیلم برداری از حریم خصوصی دیگران، تنها یک «شوخی» یا «کنجکاوی» نیست، بلکه میتواند منجر به مجازاتهای سنگین کیفری شود. در این مقاله، قوانین پرواز کوادکوپتر در ایران، مناطق پرواز ممنوع و مجازاتهای ورود به حریم خصوصی افراد را بررسی میکنیم.
جرم ورود کواد کوپتر به حریم خصوصی افراد چیست؟
حساس ترین بخش قوانین پهپادی در ایران، مربوط به حریم خصوصی است. در فرهنگ و قانون ایران، حریم خانه (شامل حیاط، داخل خانه و فضای مشرف به آن) حرمت بالایی دارد.
آیا پرواز پهپاد بر فراز خانه دیگران جرم است؟
بله. طبق قانون مدنی و قوانین جزایی، فضای بالای ملک تا ارتفاعی که عرفاً مورد استفاده مالک است، در اختیار اوست. علاوه بر این، ورود پهپاد به این فضا مصداق ایجاد مزاحمت و نقض حریم خصوصی است. حالا مجازات آن چیست؟
اگر کوادکوپتر شما وارد حریم خصوصی کسی شود (مثلاً بالای حیاط یا جلوی پنجره کسی پرواز کند)، با عناوین مجرمانه زیر روبرو خواهید شد:
-
تصویر برداری غیر مجاز (ماده ۵۰۱ و قوانین مرتبط): اگر پهپاد دارای دوربین باشد و از افراد یا داخل منزل آنها فیلم برداری کند، جرم سنگین تر میشود. طبق قانون مجازات اسلامی، هر کس به وسیله سیستم های رایانهای یا مخابراتی (که پهپاد نوعی از آن است) صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی قابل توجه یا هر دو محکوم میشود. این از سنگین ترین مجازات های مرتبط با پهپاد هاست.
-
مزاحمت برای بانوان و اطفال (ماده ۶۱۹): اگر پرواز پهپاد باعث ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم در اماکن خصوصی یا عمومی شود، مجازات حبس و ۷۴ ضربه شلاق میتواند در نظر گرفته شود.
-
سلب آسایش عمومی (ماده ۶۱۸): اگر صدای پهپاد یا حضور آن باعث هیاهو و سلب آسایش همسایگان شود، مجازات حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق پیش بینی شده است.
-
جاسوسی (در موارد خاص): اگر پرواز کوادکوپتر در نزدیکی مناطق حساس یا منازل مقامات انجام شود، حتی اگر قصد شما تفریح باشد، ممکن است با اتهام سنگین جاسوسی رو به رو شوید که مجازاتهای بسیار طویل المدت دارد.
نکته مهم: ضابطین قضایی و پلیس حق دارند پهپادی را که وارد حریم ممنوعه یا خصوصی شده است توقیف کنند. در اکثر پروندهها، علاوه بر جریمه و حبس، دستگاه کواد کوپتر به نفع دولت مصادره (ضبط) میشود.
۱. قوانین کلی پرواز کوادکوپتر در ایران
در ایران، مرجع اصلی قانون گذاری و نظارت بر پهپادهای غیر نظامی، «سازمان هواپیمایی کشوری» با همکاری نهادهای امنیتی است. «شیوهنامه مقررات هوایی وسایل پرنده هدایت پذیر از دور» (پهپاد) چارچوب اصلی را مشخص میکند.
مهمترین قوانین عمومی عبارتند از:
الزام به پلاک گذاری:
تمامی کوادکوپترها (بجز اسباب بازی های بسیار کوچک) باید در سامانه پلاک گذاری سازمان هواپیمایی ثبت شده و پلاک دریافت کنند. نداشتن پلاک به منزله قاچاق بودن دستگاه یا فعالیت غیر مجاز است. پیش از هر پرواز، مالک باید دستگاه خود را در سامانه پهپادهای کشوری ثبت کرده و پلاک رسمی دریافت کند.
نکات مهم:
-
هر پهپاد بدون پلاک، «غیرمجاز» و در مواردی «قاچاق» تلقی میشود.
-
پلیس و نهادهای امنیتی اختیار توقیف فوری پهپادهای بدون پلاک را دارند.
-
در صورت بروز حادثه، نبود پلاک موجب تشدید مجازات خواهد شد.
ساعت پرواز:
-
پرواز از طلوع تا غروب آفتاب بدون نیاز به چراغهای مخصوص مجاز است.
-
پرواز پس از غروب تنها با مجوز امنیتی امکانپذیر است، زیرا بهعنوان یک رفتار پرخطر امنیتی شناخته میشود.
محدودیت ارتفاع، برد و خط دید
-
کاربران عادی باید پهپاد را در محدوده دید مستقیم خلبان (VLOS) نگه دارند.
-
پرواز در ارتفاع بالا یا مسافتهای طولانی میتواند خطر برخورد با هواپیماهای سبک یا هلی کوپترها را ایجاد کند و مشمول برخورد شدید قانونی باشد.
این موارد برای افزایش ایمنی عمومی و جلوگیری از سوء استفاده های امنیتی تدوین شدهاند.
مناطق پرواز ممنوع (No-Fly Zones)
یکی از مهم ترین نکات در پرواز کواد کوپتر، شناخت دقیق مناطقی است که پرواز در آنها بدون مجوز خاص بهطور مطلق ممنوع است. پرواز در این مناطق میتواند منجر به سرنگونی پهپاد، بازداشت اپراتور و حتی بازجویی امنیتی شود.
مناطق نظامی و امنیتی
تمامی پایگاهها، پادگان ها، تاسیسات موشکی، مراکز هستهای و حتی کلانتریها در دستهی اماکن حساس قرار میگیرند.
کوچک ترین پرواز در اطراف این اماکن حتی ناخواسته میتواند با اتهام جاسوسی مواجه شود.
محدوده فرودگاه ها
چندین کیلومتر اطراف فرودگاهها، مناطق پرواز ممنوع هستند. دلیل آن:
-
جلوگیری از مزاحمت برای هواپیماها
-
پیشگیری از خطر برخورد (که پیامدهای بین المللی دارد)
تاسیسات حیاتی و زیرساختی
پالایشگاه ها، سدها، نیروگاه ها، دکل های مخابراتی و مراکز انرژی، به لحاظ امنیت ملی کاملاً تحت کنترل اند.
۲.۴ اماکن مذهبی و زیارتی
پرواز در محدوده اماکن مذهبی مانند حرم امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س) یا مرقد امام خمینی (ره) بدون مجوز ویژه، تخلف جدی محسوب میشود.
۲.۵ تجمعات انسانی
پرواز بر فراز جمعیت حتی یک جمع کوچک خطر سقوط و آسیب فیزیکی دارد و طبق مقررات هوانوردی ممنوع است.
۲.۶ املاک خصوصی
این مورد بیشترین چالش را برای کاربران عادی ایجاد میکند.
-
پرواز بالای حیاط خانهها
-
پرواز کنار پنجره ها
-
پرواز روبهروی بالکن ها
همه این موارد حتی بدون فیلم برداری مصادیق نقض حریم خصوصی محسوب میشود و قابلیت پیگرد قضایی دارد.
توقیف، ضبط و مصادره کوادکوپتر
پلیس و نهادهای امنیتی مجازند در موارد زیر، پهپاد را توقیف و ضبط کنند:
-
پرواز بدون پلاک
-
ورود به مناطق ممنوعه
-
ورود به حریم خصوصی
-
پرواز بدون مجوز در مناطق حساس
-
شکایت همسایگان
در بخش زیادی از پروندهها، دستگاه به نفع دولت مصادره میشود و مالک هیچ حقی برای پسگیری ندارد.
نتیجه گیری
داشتن کواد کوپتر هیجانانگیز است، اما مسئولیت حقوقی بالایی دارد. قانونگذار در ایران بین «تفریح» و «تجاوز به حریم خصوصی» خط قرمزی ضخیم کشیده است. برای جلوگیری از دردسر:
-
حتماً دستگاه خود را ثبت و پلاکگذاری کنید.
-
هرگز در مناطق مسکونی و بر فراز خانههای مردم پرواز نکنید.
-
اگر قصد فیلمبرداری از پروژهای را دارید، حتماً از ساکنین و مالکین اطراف رضایت کتبی بگیرید.
فراموش نکنید: آسمان همسایه، حیاط خلوت شما نیست.
انتهای پیام