وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در آستانه‎ی تجزیه؟

سیتنا -  وزارت پست، تلگراف و تلفن کشور از زمانی که اسم قدیمی و منسوخ خود را تغییر داد و لباس، نام و ماموریت جدید برایش طراحی شد، روز خوش ندید. گویی تغییر نام کهنه به نام مدرن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شگون نداشت.

هنوز لوگو و سربرگ‌های جدید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جا نیفتاده، خصوصی‌سازی آغاز شد. تیغ خصوصی‌سازی تکه‌های بزرگ و پول‌سازی را از این وزارتخانه جدا کرد. هنوز هم که هنوزه بسیاری از دولتمردان سابق و فعلی، نمایندگان مجلس و مردم، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را با نام وزارت مخابرات می‌شناسند و از این وزارتخانه با نام خود ساخته یاد می‌کنند.

** پرده اول: خصوصی‌سازی
با شروع خصوصی‌سازی، شرکت مخابرات ایران که سال‌ها عمده‌ترین دلمشغولی و کار مانده در ذهن مردم از وزارت ارتباطات بود، در لیست واگذاری‌ها قرار گرفت و فارغ از حاشیه‌هایی که موضوع این گزارش نیست وارد بورس شد. در دل شرکت مخابرات ایران غول دیگری قرار داشت که در سال 86 و بعد از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و شرکت سایپا عنوان سومین بنگاه سودده اقتصادی کشور را به یدک می‌کشید. شرکت ارتباطات سیار ایران که مردم آن را با نام برند این شرکت یعنی همراه اول می‌شناسند هم از وزارت ارتباطات جدا شد.
شرکت پست جمهوری اسلامی ایران هم که سودده نبود، به حکم خصوصی‌سازی از این وزارت‌خانه جدا شد و به دنبال سرنوشت خود رفت. عمده‌ترین بخش پول‌ساز باقی مانده در دست وزارت ارتباطات، شرکت ارتباطات زیرساخت بود که به واسطه برخی حساسیت‌ها این شرکت حاکمیتی شناخته شد و از مقوله خصوصی‌سازی کنار گذاشته شد.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات حتی بانک هم داشت. پست‌بانک هم به شکلی عجیب و ظاهراً بدون اطلاع و هماهنگی‌ با وزیر ارتباطات خود به سمت خصوصی‌سازی رفت و بعد از کشمکش فراوان گویی انتقالش منتفی شد.
در نهایت وزارت ارتباطات ماند و شرکت ارتباطات زیرساخت، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سازمان فناوری اطلاعات و پست بانک. در همان اوضاع و احوال سازمان فضایی وزارت ارتباطات هم از این وزارت‌خانه جدا شده و به معاونتی در کنار رییس جمهوری تبدیل شد. اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی‌که به سختی و به تازگی گریبان خود را از خصوصی‌سازی کرده بود، با چالش جدیدی مواجه شد. این بار به جای خصوصی‌سازی این کوچک‌سازی بود که به سراغ وزارت ارتباطات آمد.

** پرده دوم: کوچک‌سازی
مجلس شورای اسلامی قصد لاغرکردن دولت را داشت و ماجرای حذف و ادغام وزارت‌خانه و ایجاد وزارت‌خانه‌های جدی در دستور کار بود. وزارت ارتباطات هم کاندید ادغام در وزارت راه و ترابری و وزارت مسکن و شهرسازی بود یعنی ادغام سه وزارت‌خانه در هم.
اگرچه برخی شنیده‌ها از سمت دولت و معاون پارلمانی قوه مجریه حکایت از آن داشت که خود دولت نیز تمایلی به حفظ این وزارت‌خانه ندارد. کما این که در ایام مربوط به ادغام وزارت‌خانه‌ها، معاون پارلمانی دولت رسماً بی‌طرفی خود در قبال تصمیم اتخاذ شده از سوی مجلس‌نشینان را اعلام کرد. این موضوع نیز در ادبیات سیاسی ما یعنی چراغ سبز و نوعی بله غیر مستقیم. اما در حالی‌که همه چیز برای خداحافظی با یکی از قدیمی‌ترین وزارت‌خانه‌های کشور فراهم بود، ناگهان ورق برگشته و سرنوشت وزارت ارتباطات به شکل دیگری رقم خورد.
در نهایت با تقلای وزارت ارتباطات، مخالفت‌هایی در مجلس شورای اسلامی و البته فشار رسانه‌ها و به این علت که مقوله ارتباطات و فناوری اطلاعات امری به کلی متفاوت از آجر و آسفالت است، وزارت ارتباطات این بار هم توانست گلوی خود را از دست غول کوچک‌سازی رها کرده و بازهم نفسی بکشد.

** پرده سوم: رقبای تازه وارد
چندماهی از بحث خصوصی‌سازی و ادغام نگذشته بود و وزیر ارتباطات به دنبال بازسازی معاونان جدید و خدمات جدید بعد از خصوصی‌سازی بود که زمزمه‌های جدیدی آغازیدن گرفت. به موجب خصوصی‌سازی نهاد تازه‌ای با اختیارات جامعی متولد شده بود به نام شورای رقابت. قرار بود در مقوله خصوصی‌سازی شورای رقابت وظیفه نظارت بر خصوصی‌سازی‌ها و تنظیم بازار بعد از این تغییرات را بر عهده بگیرد.
شورای رقابت در حالی‌که هنوز عرقش خشک نشده بود بخشی در دل وزارت ارتباطات توجهش را جلب کرد. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی جایی بود که شورای رقابت اعتقاد داشت در حال موازی کاری با ایشان بوده و می‌بایست به بخش کوچکی درون این شورا تبدیل شود.
جنگ جدیدی برای وزارت ارتباطات آغاز شد که تا کنون نیز ادامه دارد. شورای رقابت، سازمان رگولاتوری وزارت ارتباطات را می‌خواهد. برای حرفش هم قانون و اختیاراتش را به میدان آورده است. لابی‌های سنگین از هر دو طرف دعوا آغاز شد. طرفین هم گاه نظرات یک دیگر را نقض کرده و در رسانه‌ها خط و نشان برای هم می‌کشند.
اگرچه هنوز اطلاع موثق و رسمی در دست نیست، اما ظاهراً شورای رقابت اعلام کرده سرانجام توانسته نظر رییس جمهور را برای جدا کردن رگولاتوری از وزارت ارتباطات جلب کند.
وزارت ارتباطاتی‌ها که فکر می‌کردند فقط با شورای رقابت طرف هستند به ناگاه با شورای جدیدالتاسیس دیگری به نام شورای عالی فضای مجازی مواجه شدند! بر حسب اتفاق دبیر این شورا و رییس مرکز فضای مجازی، معاون وزیر ارتباطات و رییس مرکز تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از کار درآمد.
اما در حالی‌که تصور می‌شد این انتصاب به حسن همکاری وزارت ارتباطات با یکی از معاونان سابق خود در شورای قدرتمند و تازه تاسیس فضای مجازی بیانجامد، نه تنها چنین اتفاقی رخ نداد بلکه به نوعی تقابل نیز انجامید.
رییس اسبق مرکز تحقیقات ارتباطات، حالا گویا دلتنگ محل کار خود بوده و قصد آن کرده که این مرکز را نیز با خود از وزارت ارتباطات به شورای عالی فضای مجازی منتقل کند. در خصوص مرکز تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات که سابق بر این با عنوان مرکز تحقیقات مخابرات شناخته می‌شد به یک جمله باید اکتفا کرد که "این مرکز مرموزترین و ناشناخته‌ترین بخش وزارت ارتباطات به شمار می‌رود." گفته می‌شود یکی از دلایل این ناشناخته ماندن به علاقه مدیران برای عدم جلب توجه رسانه‌ها و بودجه‌های بسیار قابل ملاحظه در آن باز می‌گردد.
به هر حال حالا این بخش مرموز هم خواستار پیدا کرده است و تا لحظه تنظیم این گزارش کشمکش بسیار جدی بر سر این مرکز وجود دارد. خلاصه آن‌که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات همچون کیک بزرگی در حال کوچک شدن است و اگر اتفاقاتی که در پی آمد رسماً به وقوع بپیوندد، می‌توان گفت که این وزارت‌خانه در آستانه تجزیه قرار دارد.

منبع : دنیای تجارت - دانیال رمضانی